Tο επιστημονικό πείραμα «Φάρος ελπίδας» για τους κοραλλιογενείς υφάλους στο χείλος της κατάρρευσης

Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

Ηχογραφήσεις υγιών ψαριών μεταδίδονται για να προσελκύσουν – ανθεκτικές στη θερμότητα – προνύμφες κοραλλιών, προκειμένου να επιστρέψουν πίσω σε υποβαθμισμένους υφάλους, στις Μαλδίβες

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Ένα υποβρύχιο πείραμα για την αποκατάσταση κοραλλιογενών υφάλων που χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό «κοραλλικής εξωσωματικής γονιμοποίησης» και καταγραφών θορύβων από ψάρια θα μπορούσε να προσφέρει έναν «φάρο ελπίδας» στους επιστήμονες που φοβούνται ότι το εύθραυστο οικοσύστημα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Το πείραμα – μια παγκόσμια συνεργασία μεταξύ δύο ομάδων επιστημόνων που ανέπτυξαν ανεξάρτητα τις καινοτόμες τεχνικές διάσωσης κοραλλιών – έχει τη δυνατότητα να αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα τα κοράλλια να ξανά εποικήσουν υποβαθμισμένους υφάλους.

Η πρώτη χρήση των συνδυασμένων τεχνικών, για την αποκατάσταση κατεστραμμένων υφάλων στις Μαλδίβες, θα προβληθεί στην τηλεοπτική σειρά Our Changing Planet του BBC One, που θα παρουσιαστεί από τον φυσιοδίφη Steve Backshall. Χαιρετίστηκε ως ένας πιθανός παράγοντας που θα φέρει «αλλαγή των όρων του παιχνιδιού». Η ελπίδα είναι ότι η τεχνική θα μπορούσε να αναπαραχθεί σε μεγάλη κλίμακα για να βοηθήσει στη διατήρηση και την αναζωογόνηση των υφάλων που πεθαίνουν. «Όλα τα κοράλλια σε όλες τις λεκάνες των ωκεανών στον κόσμο βρίσκονται υπό πίεση», δήλωσε ο καθηγητής Peter Harrison, οικολόγος κοραλλιών στο Πανεπιστήμιο Southern Cross της Αυστραλίας. «Πολύ μεγάλος αριθμός έχει πεθάνει σε ορισμένες περιοχές των υφάλων. Έτσι θα καταλήξουμε να έχουμε μεγάλες διαθέσιμες περιοχές για εποικισμό από προνύμφες κοραλλιών. Το πρόβλημα είναι ότι πολύ λίγες προνύμφες κοραλλιών παράγονται επειδή τόσοι πολλά ενήλικα κοράλλια έχουν πεθάνει», προσθέτει.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Ο ίδιος έχει πρωτοστατήσει σε μια μορφή «εξωσωματικής γονιμοποίησης κοραλλιών» που περιλαμβάνει τη σύλληψη εκατομμυρίων γόνων από αναπαραγωγικά κοράλλια «ανθεκτικά στη θερμότητα» που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας ή εναλλακτικά, την κύκλωση των κοραλλιών που έχουν αντέξει σε φαινόμενα λεύκανσης με ένα δίχτυ σε σχήμα κώνου. Το δίχτυ λειτουργεί σαν ένα τεράστιο «προφυλακτικό κοραλλιών».

«Εάν προχωρήσουμε στην αναπαραγωγή κοραλλιών που είναι ανθεκτικά στη θερμότητα και μπορούν να επιβιώσουν στο εργαστήριο μετά από θερμική πίεση, οι προνύμφες αυτών των κοραλλιών θα έχουν επίσης υψηλότερη ανοχή στη θερμότητα από τις προνύμφες άλλων κοραλλιών», λέει ο Harrison. Στη συνέχεια, οι γαμέτες (αναπαραγωγικά κύτταρα) συγχωνεύονται, γονιμοποιούνται και σχηματίζουν προνύμφες κοραλλιών σε πλωτές πισίνες «φυτώρια», οι οποίες τις προστατεύουν από αρπακτικά και τις εμποδίζουν να χαθούν στη θάλασσα. «Αν δεν υποστηρίξουμε τη διαδικασία της φυσικής επιλογής εστιάζοντας στις προνύμφες που επιβιώνουν, θα χάσουμε τα πάντα», συμπληρώνει ο ίδιος. Αυτή η τεχνική, σύμφωνα με τον Harrison, μπορεί να δημιουργήσει 100 φορές περισσότερες αποικίες κοραλλιών από ό,τι θα συνέβαινε φυσικά σε έναν ύφαλο με τον ίδιο αριθμό προνυμφών. «Επεξεργαζόμαστε τρόπους για να το φτάσουμε σε περίπου 1.000 αποικίες», σύμφωνα με τον ίδιο. 

Για να προσελκύσουν τις προνύμφες να εγκατασταθούν σε έναν υποβαθμισμένο ύφαλο, οι επιστήμονες μεταδίδουν ηχογραφήσεις με θορύβους ψαριών που καταγράφηκαν κοντά σε έναν πολυσύχναστο, υγιή ύφαλο. «Το κάναμε αυτό και ξαναγεμίσαμε τους υποβαθμισμένους υφάλους με ψάρια», λέει ο Steve Simpson, καθηγητής θαλάσσιας βιολογίας και παγκόσμιας αλλαγής στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ. «Δουλεύοντας με τον Peter είναι η πρώτη φορά που το δοκιμάσαμε με κοράλλια. Μεγιστοποιεί την πιθανότητα οι προνύμφες των κοραλλιών που απελευθερώνονται να βρουν κάπου να ζήσουν – κάπου που στη συνέχεια θα αποκαταστήσουν τον βιότοπο των υφάλων», συνεχίζει.

Ο Simpson ανακάλυψε ότι οι προνύμφες των κοραλλιών, μπορούν να ανιχνεύσουν τον ήχο ανάλογα με τον τρόπο που κινούνται οι τρίχες στο σώμα τους και έτσι μπορούν να «ξεγελαστούν» για να κολυμπήσουν – και να εγκατασταθούν σε έναν τυπικά αθόρυβο, μη-υγιή ύφαλο. «Είναι σαν να σπέρνεις ένα χωράφι που θα ξαναγίνει δάσος», λέει.

Στο εργαστήριο, οι προνύμφες προσελκύονται ιδιαίτερα από το γρύλισμα χαμηλής συχνότητας, τους κρωγμούς και τους ήχους γουργουρητού που προκαλούν τα ψάρια της περιοχής, τα οποία μπορούν να προστατεύσουν τα κοράλλια που αναπτύσσονται στον ύφαλο. «Ανακαλύψαμε ότι οι προνύμφες των κοραλλιών κατευθύνονται προς τον ύφαλο «ακούγοντας» τα ηχητικά μηνύματα, προτού στη συνέχεια επιλέξουν πού θα ζήσουν για έως και 1.000 χρόνια», προσθέτει ο Simpson. «Φαίνονται πολύ απλά και δεν έχουν αυτιά ή εγκέφαλο, αλλά τα κοράλλια ήταν πιθανότατα από τα πρώτα ζώα που αφουγκράστηκαν το ηχητικό τους τοπίο και χόρευαν στο ρυθμό του».

Τα περιθώρια στενεύουν για τους κοραλλιογενείς υφάλους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Οι επιστήμονες ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι ο κόσμος βιώνει την τέταρτη εκδήλωση λεύκανσης κοραλλιών σε ολόκληρο τον κόσμο από το 1998, με το 54% των περιοχών υφάλων στους παγκόσμιους ωκεανούς να υφίσταται θερμική καταπόνηση αρκετά υψηλή ώστε να μετατρέψει τα πολύχρωμα κοράλλια σε άσπρα. Ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας έχει υποστεί τη χειρότερη λεύκανση που έχει καταγραφεί, με περίπου το 73% του υφάλου μήκους 2.300 χλμ. να έχει προσβληθεί.

Ο Backshall αρχικά βρήκε την ιδέα να χρησιμοποιηθεί το ηχητικό τοπίο ενός πολυσύχναστου υφάλου για να δελεάσει τις μικροσκοπικές προνύμφες των κοραλλιών να εγκατασταθούν σε μια απογυμνωμένη περιοχή, «τρελή».

«Για να δεις ότι συμβαίνει αυτό – να πάρεις αυτούς τους γαμέτες στη θάλασσα, να τους κάνεις να ακούσουν τους ήχους ενός υγιούς υφάλου και να τους δεις να αρχίζουν ενεργά να κολυμπούν προς αυτόν – είναι πραγματικά μια στιγμή “ εύρηκα” όσο», λέει. Φοβάται, ωστόσο, ότι εάν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 2,5 ή 3 βαθμούς Κελσίου, τότε «οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι καταδικασμένοι», ανεξάρτητα από αυτές τις νέες τεχνικές: «Αν δεν αλλάξουμε τις δραστηριότητες μας που ευθύνονται για την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, δεν νομίζω ότι θα έχει καμιά σημασία το τι κάνουμε εμείς στο εργαστήριο», λέει.

«Οι τροπικοί ύφαλοι βρίσκονται ακριβώς στην πρώτη γραμμή.  Αν μπορέσουμε να διατηρήσουμε τα επίπεδα της αύξησης της θερμοκρασίας σε ολόκληρο τον πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, τότε υπάρχει μια πιθανότητα – και τότε αυτές οι μέθοδοι θα είναι απολύτως μέρος ενός θετικού μέλλοντος», συμπληρώνει. Ο κόσμος αφυπνίζεται «πολύ σταδιακά για το τεράστιο μέγεθος της παγκόσμιας κλιματικής έκτακτης ανάγκης», προσθέτει ο Harrison. Στο μεταξύ, αυτός και ο Simpson «απλώς προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο για τα κοράλλια».

«Αν μπορέσουμε να διατηρήσουμε αρκετούς υφάλους ζωντανούς τις επόμενες δύο ή τρεις κρίσιμες δεκαετίες και μπορέσουμε να ανακάμψουμε, τότε έχουμε τους υφάλους για το μέλλον, όταν το κλίμα θα είναι υπό έλεγχο», λέει ο Simpson.

«Οι άνθρωποι λένε ότι οι κοραλλιογενείς ύφαλοι μπορεί να είναι το πρώτο οικοσύστημα που θα μπορούσαμε να χάσουμε, και ως εκ τούτου, θα ήθελα να πιστεύω ότι είναι το πρώτο οικοσύστημα που μπορούμε να σώσουμε. Εάν μπορούμε να σώσουμε κοραλλιογενείς υφάλους που βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού, τότε μπορούμε να σώσουμε τα πάντα. Έτσι γίνονται φάρος ελπίδας», καταλήγει.

Πηγή: The Guardian