Infographic: Οι δεσμεύσεις της Ελλάδας για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων

Με τα θαλάσσια οικοσυστήματα να εκπέμπουν «SOS» για την επιβίωσή τους, η Ελλάδα, μία χώρα που κύριο χαρακτηριστικό της είναι τα καταγάλανα νερά και ο πολύτιμος βυθός η Ελλάδα στο πλαίσιο της 3ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Νίκαια τον Ιούνιο εξήγγειλε μία σειρά δεσμεύσεων με σκοπό να προστατευτεί αυτός ο θαλάσσιος θησαρός. Ποιες είναι αυτές οι δεσμεύσεις;

Ανάμεσα στα σημαντικότερα σημεία, τα οποία μένουν όμως να υλοποιηθούν, είναι ο στόχος της προστασίας του 30% των θαλασσών έως το 2030, η προώθηση της βιώσιμης αλιείας, η ίδρυση δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων σε Αιγαίο και Ιόνιο για την προστασία των ειδών που διαβιούν στα ελληνικά ύδατα και η θέσπιση ζωνών στην οποία θα απαγορεύεται κάθε μορφή αλιείας.

Ας δούμε, όμως, αυτές τις εξαγγελίες αναλυτικά.

• Προστασία 30% των θαλασσών έως το 2030

Το 2022, η διεθνής κοινότητα κατέληξε σε μία ιστορική συμφωνία για τη διατήρηση της παγκόσμιας βιοποικιλότητας. Δημιουργήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο ένα πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο έως το 2030 όλες οι χώρες θα έπρεπε να αναλάβουν πρωτοβουλίες και μέτρα για τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών που θα καλύπτουν τουλάχιστον το 30% των ωκεανών και των θαλασσών.

Αυτός ο στόχος έχει ενσωματωθεί και στην Ευρωπαϊκή και τη Μεσογειακή Στρατηγική για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας καθώς και στην εθνική μας νομοθεσία.

• Το 10% αυστηρά προστατευόμενο καθεστώς

Το κύριο εργαλείο για την προστασία της ζωής στη Μεσόγειο είναι οι Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ) ή διαφορετικά «No Take Zones».

Η Ελλάδα αποφάσισε να κηρύξει το 10% των ελληνικών υδάτων σε αυστηρά προστατευόμενο καθεστώς, δηλαδή σε ένα σύστημα διαχείρισης για την προστασία των περιοχών υψηλότερης οικολογικής αξίας και για τη διατήρηση των φυτικών και ζωικών ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση, το λεγόμενο Ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.

Υπενθυμίζεται ότι, οι δεσμεύσεις για την κήρυξη του 10% των ελληνικών θαλασσών σε αυστηρά προστατευόμενο καθεστώς, ή αλλιώς σε «no take zones» είχε επίσης ανακοινωθεί από τον πρωθυπουργό το 2021 στο Παγκόσμιο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).

• Επικύρωση της BBNJ, της συνθήκης για την ανοιχτή θάλασσα

Η συνθήκη για τη Βιοποικιλότητα των Περιοχών πέραν της Εθνικής Δικαιοδοσίας (BBNJ), γνωστή και ως συνθήκη για την ανοιχτή θάλασσα, αναφέρεται σε μια διεθνή συμφωνία που στοχεύει στην προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας πέρα από τις εθνικές δικαιοδοσίες.

Αξίζει να σημειωθεί πως, η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που προχώρησαν στην κύρωση της Συμφωνίας του ΟΗΕ «σχετικά με τη διατήρηση και τη βιώσιμη χρήση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας» (BBNJ -Biodiversity Beyond National Jurisdiction). Η συγκεκριμένη κίνηση είναι ένα σημαντικό βήμα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

• Προώθηση βιώσιμης αλιείας και «γαλάζιας οικονομίας»

Σε μία εποχή που τα θαλάσσια οικοσυστήματα απειλούνται κυρίως από την ανθρώπινη δραστηριότητα, στις βασικές προτεραιότητες προστασίας τους βρίσκεται και η προώθηση της βιώσιμης αλιείας, με εργαλεία που θα σέβονται το θαλάσσιο περιβάλλον και τις ανάγκες του.

• Υποστήριξη της πρωτοβουλίας «Αμοργόραμα»

Απαντώντας σε ακριβώς αυτή την ανάγκη, μία πρωτοβουλία των ψαράδων της Αμοργού πρωτοστατεί, υιοθετώντας μία σειρά πρακτικών που προωθούν τη στρατηγική της βιωσιμότητας στην αλιεία.

Πρόκειται για την πρωτοβουλία «Αμοργόραμα», η οποία μετρά πλέον δέκα χρόνια ζωής. Όλα ξεκίνησαν, όπως είχε εξηγήσει στο CNN Greece o πρόεδρος των αλιέων Αμοργού, Μιχάλης Κρόσμαν όταν οι ψαράδες σταμάτησαν τις δραστηριότητές τους αναπαραγωγικούς μήνες των ψαριών και την ίδια περίοδο άρχισαν να καθαρίζουν τις ακτές του νησιού.

Η Ελλάδα κατά την 3η Διάσκεψη για τους Ωκεανούς αποφάσισε να προστατέψει και να υποστηρίξει την πρωτοβουλία αυτή, που έχει αποτελέσει συνώνυμο της βιώσιμης αλιείας.

• Ίδρυση δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων σε Αιγαίο και Ιόνιο

Στην πρωμετοπίδα όσων εξαγγέλθηκαν ήταν και η δημιουργία δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων, στο Ιόνιο Πέλαγος και στο Αιγαίο Πέλαγος. Σκοπός με τη δημιουργία τους ήταν η σημαντική αύξηση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και η απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατες στα πάρκα αυτά.

Η μηχανότρατα είναι ένα είδος αλιευτικού σκάφους που χρησιμοποιεί ένα μεγάλο δίχτυ για να ψαρεύει, συχνά σε βυθούς και σε εκτεταμένες περιοχές. Αυτή η πρακτική μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα, μεταξύ των οποίων κοραλλιογενείς ύφαλοι και τα πολύτιμα λιβάδια Ποσειδωνίας, οι μεγάλες αποθήκες άνθρακα των θαλασσών.

Οι παραπάνω εξαγγελίες, εάν και εφόσον αυτές υλοποιηθούν θα ενισχύσουν σημαντικά τόσο τη θαλάσσια ζωή όσο και τη βιωσιμότητα της αλιείας και της θαλάσσιας οικονομίας.