Ιταλοί ερευνητές βρήκαν μέσω παπύρων τον τάφο του Πλάτωνα στην Αθήνα – Τι λέει ο πρόεδρος των Ελλήνων Αρχαιολόγων

«Το ότι ο τάφος του Πλάτωνα βρισκόταν στην Ακαδημία δεν είναι κάτι άγνωστο για τους αρχαιολόγους. Ο Διογένης Λαέρτιος στις αρχές του 3ου αι. μ. Χ. αναφέρει ότι ο Πλάτωνας θάφτηκε στην Ακαδημία όπου ζούσε τον περισσότερο χρόνο της ζωής του. Το ίδιο λέει και ο Παυσανίας, ότι δηλαδή ο Πλάτωνας θάφτηκε όχι μακριά από την Ακαδημία. Το σημαντικό είναι ότι έχουμε μια τεχνολογία με την οποία πέτυχαν οι άνθρωποι να διαβάσουν ένα κείμενο 1.000 λέξεων περισσότερο από τους προηγούμενους που διάβασαν το κείμενο από τον ίδιο πάπυρο με άλλη τεχνολογία. Και ότι μπορεί να ζήσουμε να μάθουμε κείμενα άγνωστα από τη βιβλιοθήκη του Πείσωνα -του πλούσιου ιδιοκτήτη της βίλας- που θα είναι φιλοσοφικά γιατί τον ενδιέφερε κυρίως η φιλοσοφία και δη η επικούρεια», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Κώστας Πασχαλίδης, αρχαιολόγος και πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), με αφορμή την είδηση για τη νέα ανάγνωση παπύρου του Φιλόδημου του Επικούρειου που βρέθηκε στη «Βίλα των Παπύρων» στο Ερκουλάνεουμ, σημερινό Ερκολάνο (αρχαίο Ηράκλειο) της Ιταλίας.

«Ο πάπυρος φέρεται να λέει ότι ο τάφος του Πλάτωνα βρίσκεται κοντά στο τέμενος των Μουσών στην Ακαδημία του. Ο Ολυμπιόδωρος ο Αλεξανδρεύς στον σχολιασμό του για τον Πλάτωνα φέρεται να λέει ότι, φτάνοντας στην Αθήνα, ο Πλάτωνας ίδρυσε διδασκαλείο στην Ακαδημία και σε μέρος αυτού το τέμενος για τις Μούσες. Στην πραγματικότητα όλη η Ακαδημία θεωρείται τέμενος των Μουσών, ο χώρος της γνώσης σαν να λέμε», συμπλήρωσε ο Κ. Πασχαλίδης. Και τόνισε: «Αυτό που μπορούμε να πούμε ως ΣΕΑ είναι ότι υπάρχει ανάγκη προστασίας και εποπτείας κάθε δυνατού έργου σε μια ζώνη κηρυγμένη, όπως η ζώνη της Ακαδημίας Πλάτωνος, ότι χρειάζεται προσωπικό και πως είναι τεράστια σημασία να δίνουμε σεβασμό και προληπτική προσοχή σε τέτοιους χώρους».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η πολυτελής ρωμαϊκή έπαυλη στο Αρχαίο Ηράκλειο (Ερκουλάνεουμ) της Καμπανίας, γνωστή και ως «Βίλα των Παπύρων», με την εντυπωσιακή βιβλιοθήκη της, καταχώθηκε στη γη κατά την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., η οποία κατέστρεψε το Ερκουλάνεουμ και την Πομπηία. Η βίλα βρέθηκε τυχαία το 1750 και από το 1752 έως το 1754, μέσα από την ανασκαφική διαδικασία, ήρθαν στο φως πολυάριθμοι κύλινδροι παπύρου. Η προσπάθεια αποκρυπτογράφησής τους συνεχίζεται με σύγχρονες μεθόδους ψηφιακής τεχνολογίας.

Ιταλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι εντόπισαν τον ακριβή χώρο ταφής του Πλάτωνα στην Αθήνα

Υπενθυμίζεται πως το ακριβές σημείο ταφής του Πλάτωνα κατέστη δυνατό να εντοπιστεί, σύμφωνα με έρευνα του Ιταλικού Ιδρύματος Ερευνών, η οποία βασίσθηκε σε παπύρους της τοποθεσίας Ερκολάνο (Ηράκλειο), κοντά στην Νάπολη. Σύμφωνα με την έρευνα, με υπεύθυνο τον Ιταλό Γκρατσιάνο Ρανόκια, ειδικό στην μελέτη παπύρων, ο Πλάτωνας ενταφιάστηκε στην «Ακαδημία» που φέρει το όνομά του στην Αθήνα, σε κήπο πλησίον του «ναού των Μουσών».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η σημαντική αυτή ανακάλυψη, σύμφωνα με ό,τι έγινε γνωστό, οφείλεται σε νέα ανάγνωση παπύρου του Φιλόδημου του Επικούρειου, ο οποίος περιέχει την Ιστορία της «Ακαδημίας». Οι πάπυροι «αναγνώσθηκαν» από βιονικό μάτι, το οποίο, παρά το ότι απανθρακώθηκαν από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. η οποία κατέστρεψε και την Πομπηία, μπόρεσε να ανακαλύψει τις νέες, χρησιμότατες αυτές πληροφορίες. Η όλη έρευνα ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια και θα ολοκληρωθεί το 2026. Το βιονικό μάτι εντόπισε χίλιες νέες λέξεις, σε σύγκριση με την προηγούμενη, η οποία είχε γίνει το 1991, δηλαδή 30% επιπλέον κείμενο.

Οι Ιταλοί ερευνητές προσθέτουν ότι από την νέα αυτή ανάγνωση «προκύπτει πως ο Πλάτωντας πωλήθηκε ως δούλος ήδη το 404 π. Χ., όταν οι Σπαρτιάτες κατέκτησαν την Αίγινα, ή, ως εναλλακτική περίπτωση, το 399 π. Χ. , αμέσως μετά τον θάνατο του Σωκράτη». Μέχρι τώρα, για το συγκεκριμένο συμβάν γινόταν πάντα αναφορά στο 387 π.Χ. και στην περίοδο κατά την οποία ο Πλάτωνας βρισκόταν στις Συρακούσες της Σικελίας.

Τα ελάχιστα στοιχεία που γνωρίζουμε για το τέλος του Πλάτωνα

Aπό το βιβλίο «Το βιβλίο των νεκρών φιλοσόφων» αναφέρεται πως κατά τον Κικέρωνα, ο Πλάτωνας αποβίωσε την ώρα που έγραφε. Όμως ο Έρμιππος λέει ότι πέθανε σ’ ένα γαμήλιο φαγοπότι σε ηλικία 81 ετών και ότι ενταφιάστηκε στο χώρο της Ακαδημίας.

Ο Νεοπλατωνικός της Αναγέννησης Μαρσίλιο Φιτσίνο προσθέτει ότι ο Πλάτωνας πέθανε ανήμερα των γενεθλίων του και σχολιάζει ότι ο αριθμός 81 έχει τεράστια σημασία, καθώς είναι ο τελειότερος, γινόμενο του 9 επί 9 και άθροισμα του 8 συν 1. Όμως μία διαφορετική εκδοχή αναφέρει ότι ο Πλάτωνας πέθανε μαστιζόμενος από ψείρες. Πάντως όποιος διαδίδει μια τόσο σιχαμερή ιστορία «τον θίγει βαθύτατα», αποφαίνεται το 1687 ο εμβριθής Τόμας Στάνλεϋ στην Ιστορία της Φιλοσοφίας.

H σημασία των παπύρων του Ερκολάνο

Ο εντοπισμός του σημείου ταφής του Πλάτωνα, στην Ακαδημία της Αθήνας, έγινε χάρη σε βιονική ανάγνωση παπύρων που βρίσκονταν στο Ερκολάνο της Κάτω Ιταλίας και απανθρακώθηκαν από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.. Πρόκειται συνολικά για πάνω από 1.800 παπύρους, με φιλοσοφικά κείμενα, κυρίως του Φιλοδήμου του Επικούρειου. Στην μεγάλη τους πλειοψηφία φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης και δεν εκτίθενται στο κοινό διότι θεωρούνται ιδιαίτερα «ευαίσθητα» αρχαιολογικά ευρήματα.

Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή, πρόκειται για 1.814 παπύρους και αποσπάσματα, οι 1.756 από τους οποίους ανακαλύφθηκαν το 1855. Χάρη στις προσπάθειες των παπυρολόγων, μέχρι τώρα 340 έχουν αναγνωστεί, 970 θεωρούνται μερικώς κατεστραμμένοι, ενώ περίπου 500 είναι απανθρακωμένα αποσπάσματα.