Η Meghan Markle, ο Macaulay Culkin και άλλοι διάσημοι έχουν μιλήσει εδώ και χρόνια για τη ρήξη με την οικογένειά τους, σπάζοντας τη σιωπή γύρω από ένα θέμα που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν αδιανόητο να συζητηθεί δημόσια.
Το πρόσφατο άρθρο των New York Times με τίτλο «Η ζωή είναι πολύ μικρή για να τσακώνεστε με την οικογένειά σας» επανέφερε το ζήτημα στο προσκήνιο. Την ίδια ώρα, ολοένα και περισσότεροι νέοι άνθρωποι επιλέγουν να απομακρυνθούν από γονείς που δεν τους πρόσφεραν ασφάλεια και συναισθηματική σταθερότητα, μια απόφαση που, αν και λιγότερο ταμπού, συνεχίζει να παρεξηγείται.
Πέντε από αυτές τις παρανοήσεις επιχειρεί να καταρρίψει η Kaytee Gillis, ψυχοθεραπεύτρια, με άρθρο της στο Psychology Today.
«Η αποξένωση από την οικογένεια είναι μόδα»
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η οικογενειακή αποξένωση δεν είναι παροδικό φαινόμενο ούτε αποτέλεσμα κάποιας «ηθικής παρακμής» που προκλήθηκε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Οι θεραπευτές γνωρίζουν ότι η αποξένωση υπήρχε εδώ και γενιές. Αυτό που έχει αλλάξει, είναι ότι οι άνθρωποι επιτέλους νιώθουν πιο ασφαλείς να είναι ανοιχτοί και ειλικρινείς για το ότι έζησαν αυτή την εμπειρία» σημειώνει η ειδικός.
Οι έρευνες πράγματι δείχνουν ότι έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που μιλούν ανοιχτά για την ρήξη. Ωστόσο, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι σε προηγούμενες εποχές οι άνθρωποι σιωπούσαν λόγω στιγματισμού, θρησκευτικών πιέσεων, οικονομικής εξάρτησης ή πολιτισμικών προσδοκιών. «Πολλοί από τους πελάτες μου μεγαλύτερης ηλικίας υπέφεραν σιωπηλά, ανίκανοι να πουν σε οποιονδήποτε για την κακοποίηση ή τις δυσλειτουργικές σχέσεις τους. Σήμερα, οι επιζώντες έχουν τη γλώσσα, την κοινότητα και τα συστήματα υποστήριξης που καθιστούν δυνατή αυτή την αποκάλυψη» εξηγεί.
«Οι άνθρωποι διακόπτουν την επαφή παρορμητικά»
Αυτή η αντίληψη παρουσιάζει την αποξένωση ως μια αντιδραστική και παρορμητική απόφαση, κάτι που ενισχύει το στίγμα ότι γίνεται με ανωριμότητα ή ακόμη και πρόωρα. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι που φτάνουν στη ρήξη περιγράφουν μακρές περιόδους προσπάθειας, συχνά για χρόνια ή ακόμη και δεκαετίες, μέχρι η απομάκρυνση να καταστεί αναγκαία για την προσωπική τους ασφάλεια και ψυχική υγεία. «Η αποξένωση είναι σχεδόν πάντα η έσχατη λύση, μετά από επανειλημμένες προσπάθειες να τεθούν όρια και να δημιουργηθεί αίσθημα ασφάλειας» συμπληρώνει.
Οι περισσότεροι βιώνουν έντονη εσωτερική σύγκρουση: πενθούν για τη σχέση που χάθηκε, αμφιταλαντεύονται, αναρωτιούνται αν υπερβάλλουν ή αν κάνουν το σωστό και φοβούνται την κοινωνική κριτική. Δεν πρόκειται για μια απόφαση της στιγμής, αλλά για μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία.
«Κάθε ιστορία έχει δύο εκδοχές»
Πράγματι, στις περισσότερες συγκρούσεις υπάρχουν διαφορετικές οπτικές. Ωστόσο, όταν μιλάμε για τραύμα και ενδοοικογενειακή κακοποίηση, αυτή η διατύπωση συχνά μετατρέπεται σε εργαλείο μετατόπισης ευθυνών προς το θύμα, τονίζει η ειδικός: «Μπορεί να υπάρχουν δύο αφηγήσεις, αλλά δεν υπάρχουν “δύο ίσες πλευρές” όταν ένας γονέας έχει εγκαταλείψει, παραμελήσει ή κακοποιήσει το παιδί του».
Τέτοιες γενικεύσεις υποβαθμίζουν σοβαρά μοτίβα βίας και τα παρουσιάζουν ως απλές «παρεξηγήσεις» ή ψυχολογικές ασυμβατότητες. Ωστόσο, η σχέση γονέα – παιδιού δεν είναι ισότιμη: ο γονέας κατέχει δύναμη και άρα φέρει και την πρωταρχική ευθύνη για την ασφάλεια και τη φροντίδα του παιδιού.
«Αν η οικογένεια ήθελε πραγματικά να είναι κοντά, θα προσπαθούσε περισσότερο»
Πολλοί πιστεύουν ότι η εγγύτητα είναι απλώς θέμα καλύτερης επικοινωνίας. Η πραγματικότητα, όμως, για όσους μεγάλωσαν σε δυσλειτουργικά ή κακοποιητικά περιβάλλοντα είναι πολύ διαφορετική. Οι περισσότεροι έχουν προσπαθήσει – και μάλιστα επίμονα. Για χρόνια ανέχονταν, υποβάθμιζαν ή δικαιολογούσαν το επιβλαβές οικογενειακό κλίμα, μόνο και μόνο για να διατηρηθεί μια επίπλαστη «ηρεμία».
Πολλοί μάλιστα κουβαλούσαν και τις ενοχές, όταν το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον υποβάθμιζε την κακομεταχείριση με φράσεις τύπου: «Ποτέ δεν ταίριαζαν αυτοί οι δύο». Αυτή η αφήγηση είναι επικίνδυνη, γιατί μετατρέπει την κακοποίηση σε απλή ασυμβατότητα χαρακτήρων και παραβλέπει το βασικό δεδομένο: στη σχέση γονέα–παιδιού υπάρχει ανισορροπία δύναμης.
«Αν κόψεις την επαφή με την οικογένειά σου, σημαίνει ότι δεν την εκτιμάς»
Πολλοί θεωρούν ότι η διακοπή σχέσεων με την οικογένεια είναι ένδειξη αδιαφορίας ή απόρριψης της έννοιας της οικογένειας. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει συχνά το αντίθετο: «Πολλοί από τους πελάτες μου προσπαθούν συνειδητά να σπάσουν τον φαύλο κύκλο αρνητικών προτύπων, γιατί θέλουν ένα πιο υγιές μέλλον για τον εαυτό τους και τα παιδιά τους. Για αυτούς, η πλήρης διακοπή επαφής αφορά την προστασία της επόμενης γενιάς» τονίζει.
Συμπέρασμα
Η οικογενειακή αποξένωση δεν είναι τάση της εποχής, αλλά μια δύσκολη και επώδυνη απόφαση που συνδέεται με την ανάγκη για ασφάλεια και ψυχική ισορροπία. Σπάνια γίνεται παρορμητικά και δεν σημαίνει απόρριψη της οικογένειας, αλλά συχνά την προσπάθεια να σπάσει ένας κύκλος κακοποίησης και να προστατευθεί η επόμενη γενιά. Το λιγότερο που αξίζουν όσοι βρέθηκαν σε αυτή τη θέση είναι κατανόηση και όχι κριτική.
Διαβάστε επίσης
Αποξένωση στα αδέλφια: Ένας ψυχολόγος εξηγεί τους λόγους και απαντά σε 8 καίρια ερωτήματα
Τρία σημάδια που δείχνουν ότι το ενήλικο παιδί περνά πιο δύσκολα από όσο νομίζετε
Έφηβοι: Δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με τους γονείς τους – Αποκαλυπτικά στοιχεία
