
Στην Ιαπωνία τα panama hats και, εν γένει, τα καπέλα, επιστρέφουν στα ανδρικά κεφάλια όχι για πρακτικούς λόγους μα για να ενισχύσουν το στυλ.
Στην πρωτεύουσα της χώρας του ανατέλλοντος ηλίου (Ιαπωνία), μία από τις αναδυόμενες πρωτεύουσες του παγκόσμιου στιλ, παρατήρησα κάτι το αναπάντεχα οικείο. Ανάμεσα σε ιαπωνικές γραβάτες με κόμπους που θυμίζουν origami, λινά κοστούμια και μεταξωτά μαντίλια, υπήρχε και ένας γνώριμος πρωταγωνιστής: το ανδρικό καλοκαιρινό καπέλο. Όχι όμως με τον τουριστικό χαρακτήρα του ελληνικού νησιού, αλλά φορεμένο με αυτοπεποίθηση και άποψη. Μιλάμε για τα Panama hats (το είχαμε αποθεώσει εδώ με την περίπτωση του Διονύση Κούτση), ψάθινα trilby, και καπέλα τύπου ναυτικού με επίπεδο γείσο – αξεσουάρ που κάποτε αποτελούσαν δείγμα αριστοκρατικής αλλά και αστικής κομψότητας, αλλά που σήμερα επανέρχονται ως διακριτικά σύμβολα αισθητικής.
Το καπέλο στην ανδρική ενδυματολογία έχει βιώσει εποχές δόξας αλλά και παρακμής. Στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, για παράδειγμα, αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος της ανδρικής εμφάνισης. Στο μυαλό έρχονται όχι μόνο οι καλλιτέχνες του Μεσοπολέμου αλλά και λιγότερο αναμενόμενες φιγούρες, όπως οι μαφιόζοι της Σικελίας αλλά και οι ήρωες του κινηματογραφικού noir. Εκείνη την εποχή, που μοιάζει πλέον μακρινή, το καπέλο φαίνεται πως όριζε και συμπλήρωνε τον άνδρα, τόσο κοινωνικά όσο και στιλιστικά.
Έπειτα ήρθε η μεταπολεμική απελευθέρωση και τα Swinging Sixties και οι αυστηροί ενδυματολογικοί κώδικες άρχισαν να τίθενται ολοένα και περισσότερο στο περιθώριο. Για δεκαετίες το ανδρικό καπέλο, ιδιαίτερα το καλοκαιρινό (μιας και οι χειμερινές φεντόρες σχεδόν εξαφανίστηκαν), περιορίστηκε σε τουριστικό αξεσουάρ, αναπόφευκτα συνδεδεμένο έτσι με καρτ ποστάλ και άλλα καλοκαιρινά καρναβάλια.
Το χαρακτηριστικό Quaker Marine καπέλο του Έρνεστ Χεμινγουέι.
Οι νέοι ανακαλύπττουν τη διαχρονική αξία των classics
Τώρα το καπέλο δεν είναι κάποιο vintage φετίχ, αλλά ένα εκλεπτυσμένο νέο επίπεδο προσωπικού στυλ. Ο σύγχρονος άνδρας αρχίζει να καταλαβαίνει, τουλάχιστον στη Δυτική Ευρώπη, πως το καπέλο δεν είναι κάποια δήλωση νοσταλγίας, αλλά ένδειξη γνώσης – πέραν από την προφανή προστασία που παρέχει σε μία εποχή εντεινόμενων υψηλών θερμοκρασιών. Είναι οδοδείκτης γνώσης, υφής, φόρμας, και κυρίως του πότε και πως να το φορέσεις.
Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τον βασιλιά των καλοκαιρινών καπέλων, Panama hat. Κατάγεται από τον Ισημερινό (και όχι τον Παναμά), πλέκεται στο χέρι από το φύλλωμα του φυτού και – στην αυθεντική του εκδοχή – είναι ελαφρύ, ανθεκτικό και διαπνέον. Εάν είναι ραμμένο σωστά, μπορεί να διπλωθεί σαν εφημερίδα χωρίς να σπάσει.
Το φορούσε ο μυθιστοριογράφος Χεμινγουέι στην Αβάνα, το αγάπησε ο Σερ Γουίνστον στην Καραϊβική, το έκανε δικό του ο Ζακ Λεκόντ στην Κυανή Ακτή. Σήμερα θα το δούμε να το φοράει ο Τζουντ Λο στις Κάννες, ο Φάρελ Γουίλιαμς σε art fairs, ο ηθοποιός Κρις Πάιν στο Πόρτοφινο – με άλλα λόγια, άνδρες που γνωρίζουν πως ένα Panama hat δεν προσφέρει απλώς σκιά, αλλά είναι δήλωση καλαισθησίας.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τα λεγόμενα ναυτικά καπέλα, αυτά με τη χαμηλή κορώνα και το σκληρό γείσο που φορούσαν παλιά οι πλοίαρχοι, οι Βρετανοί αξιωματικοί και οι Έλληνες καραβοκύρηδες. Σήμερα, νέοι άνδρες σε αστικές μητροπόλεις ανακαλύπτουν τη διαχρονική τους χάρη, φορώντας τα με με casual loungewear ή λινά σύνολα, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο μια ελαφρά ρετρό αλλά εντελώς επίκαιρη νότα στην εμφάνισή τους.
Η επιστροφή του ανδρικού καπέλου δεν είναι συμπτωματική ή τυχαία. Στο Τόκιο είδα αρκετούς με ψάθινα, με Panama και bucket hats.(Φωτογραφία: Pinterest + Freepik)
Βάλε το καπέλο σου και θα σου… βγάλουμε το καπέλο
Η επιστροφή του ανδρικού καπέλου δεν είναι συμπτωματική ή τυχαία. Ζούμε σε μία εποχή υπερπροσφοράς και επιφανειακής «προσωπικότητας» μέσων των social media. Όμως ένα καλό καπέλο απαιτεί επιλογή, γνώση, πρόθεση, δηλαδή αυτονομία. Δεν προσγειώνεται τυχαία πάνω στα κεφάλια μας, αλλά ενσωματώνεται στο ντύσιμό μας με οργανική αρμονία. Και ίσως αυτός ο απαιτητικός του χαρακτήρας να είναι και η δύναμή του, το διαφοροποιητικό του στοιχείο.
Ζούμε όμως και σε μία εποχή ευρύτερης επιστροφής σε πιο χειροποίητες, αυθεντικές μορφές κομψότητας (τα λέγαμε εδώ για τη γραβάτα), οπότε και το καπέλο ανήκει σ’ αυτήν την κατηγορία. Σε προστατεύει από τον ήλιο, σου χαρίζει αέρα μυστηρίου, σου προσφέρει δηλαδή έναν ρόλο, αρκεί να γνωρίζεις να τον υποδυθείς χωρίς να το παρακάνεις ή να γίνεις καρικατούρα.
Και καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στην κορύφωση του καλοκαιριού (θάλασσα, νησιά, αρμύρα) δεν υπάρχει καλύτερη εποχή για να τολμήσει κανείς την επιστροφή στο ανδρικό καπέλο, αποφεύγοντας, όμως το τουριστικό ύφος και εστιάζοντας στην ουσία. Ένα καλό Panama μπορεί να φορεθεί άψογα με λινό πουκάμισο, ψάθινα μοκασίνια ή boat-shoes και ένα βλέμμα που ξέρει που πάει.
Άλλωστε, αν κάτι μπορούν να μας διδάξουν οι καλοντυμένοι Ιάπωνες του Τόκιο είναι ότι η κομψότητα δεν είναι ποτέ αποτέλεσμα μόδας αλλά παράγωγο φροντίδας, πειθαρχίας και σεβασμού στον εαυτό σου και στους άλλους.
Θεωρώ πως ήρθε η ώρα να δούμε το καλοκαιρινό καπέλο (ίσως θίξουμε το χειμερινό αδελφό του σε ένα επόμενο άρθρο), όχι ως αναχρονισμό αλλά ως ευκαιρία, όχι ως μασκότ, αλλά ως φίλο. Από το Τόκιο στο Αιγαίο, η διαδρομή μπορεί να είναι μικρότερη απ’ ότι φανταζόμαστε. Το μόνο που χρειάζεται είναι να το φορέσουμε και να το τολμήσουμε.





