Πώς το σχέδιο κυρώσεων Τραμπ στη Ρωσία οδηγεί σε ράλι τιμών στο πετρέλαιο παγκοσμίως
Συγκεκριμένα βάζει στο στόχαστρο την Κίνα και την Ινδία, δύο από τις σημαντικότερες οικονομίες του κόσμου.
Ο Τραμπ δήλωσε πώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιβάλουν οικονομικές κυρώσεις σε αυτές τις χώρες εάν η Ρωσία δεν συμφωνήσει να συνάψει ειρήνη εντός προθεσμίας 50 ημερών, όπως αναφέρει το CNNi.
Ωστόσο, το θέμα είναι ότι αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αναταράξεις όχι μόνο στις δύο από τις μεγαλύτερες αγορές της Ασίας, αλλά, κατ’ επέκταση, ολόκληρο τον κόσμο, καθώς η Ινδία και η Κίνα αγωνίζονται να ενισχύσουν τις προμήθειες και να βρουν διαφορετικές πηγές πετρελαίου – για να αποφύγουν ενδεχομένως υψηλούς δασμούς των ΗΠΑ ή άλλες κυρώσεις.
Η Ρωσία κέρδισε περίπου 192 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι από την πώληση πετρελαίου, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.
Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων θα μπορούσε να είναι αποτελεσματική αλλά και δαπανηρή, και όχι μόνο για τη Μόσχα.
Οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να εκτοξευθούν παγκοσμίως εάν τα περισσότερα από επτά εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου που εξάγει η Ρωσία ημερησίως εξαφανιστούν απότομα.
Οι αντιδράσεις από τις αγορές πετρελαίου στις απειλές Τραμπ είναι προς το παρόν χλιαρές, κυρίως λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το αν ο Τραμπ θα ακολουθήσει την απειλή και, αν ναι, πώς θα την υλοποιήσει.
Προσεκτική είναι και η αντίδραση της Κίνας. Εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο «εξαναγκασμός» δεν θα τερματίσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Η Ινδία δεν έχει ακόμη κάνει κάποιο σχόλιο.
Ωστόσο, η χρήση υψηλών δασμών για να σταματήσουν οι χώρες να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο θα ήταν ένα αμβλύ εργαλείο και ενώ θα μπορούσαν να περιορίσουν σημαντικά τη χρηματοδότηση του πολέμου της Ρωσίας, θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν περισσότερο χάος στον υπόλοιπο κόσμο.
Μια «βαριοπούλα»
Μετά την εισβολή του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλαν απαγορεύσεις εισαγωγών και ανώτατα όρια τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο.
Αλλά οι εξαγωγείς της Ρωσίας προσαρμόστηκαν γρήγορα, ανακατευθύνοντας τη ροή των τεράστιων προμηθειών της χώρας από τη Δύση στην Ανατολή, όπου οι αγοραστές, ειδικά στην Κίνα και την Ινδία, αύξησαν σημαντικά τις αγορές καυσίμων με έκπτωση.
Τριάμισι χρόνια αργότερα, ο πόλεμος συνεχίζεται.
Ο Τραμπ, που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο πριν έξι μήνες, είναι όλο και πιο απογοητευμένος από την προφανή αδιαφορία του Πούτιν για την ειρήνη.
Ένα διακομματικό νομοσχέδιο που επιτρέπει στον Τραμπ να επιβάλλει δασμούς στις χώρες που αγοράζουν ρωσική ενέργεια ή ουράνιο με συντελεστή 500% κερδίζει έδαφος στη Γερουσία.
Οι νομοθέτες χαρακτήρισαν το νομοσχέδιο ως το «βαριοπούλα» που χρειάζεται ο Τραμπ για να τερματίσει τον πόλεμο.
Τη Δευτέρα (14/7), ο Τραμπ ανακοίνωσε το δικό του σχέδιο, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν «δευτερογενείς δασμούς», με έναν αξιωματούχο του Λευκού Οίκου να διευκρινίζει στο CNNi ότι ο Αμερικανός πρόεδρος εννοούσε δευτερογενείς κυρώσεις σε άλλες χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο.
«Είναι δευτερογενείς κυρώσεις. Είναι κυρώσεις σε χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο από τη Ρωσία. Επομένως, δεν πρόκειται πραγματικά για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία», δήλωσε στο CNNi εκείνη την ημέρα στον Λευκό Οίκο ο Ματ Γουίτακερ, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.
«Πρόκειται για δασμούς σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα που αγοράζουν το πετρέλαιό τους. Πραγματικά θα επηρεάσει δραματικά τη ρωσική οικονομία», πρόσθεσε η ίδια πηγή.
Οι δευτερογενείς δασμοί, σύμφωνα με τους ειδικούς θα ήταν ένα σχετικά νέο εργαλείο που θα μπορούσε να δώσει στην Ινδία και την Κίνα ισχυρά οικονομικά κίνητρα για να σταματήσουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο. Και οι δύο χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει ξεχωριστές εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ για να διαπραγματευτούν την κατάργηση άλλων δασμών που έχει επιβάλει ο Τραμπ.
«Είναι το ισχυρότερο δυνατό χαρτί από ενεργειακής άποψης, τουλάχιστον, που μπορούν να παίξουν οι σύμμαχοι της Ουκρανίας», δήλωσε ο Μπεν Μακ Γουίλιαμς, συνεργάτης στην Ενεργειακή και Κλιματική Πολιτική στο think tank Bruegel των Βρυξελλών, σχετικά με τη στόχευση των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου.
«Αλλά υπάρχει ένα ερώτημα – ακόμη και μόλις εφαρμοστούν, πόσο σοβαρές είναι οι ΗΠΑ σχετικά με την επιβολή τους;», προσθέτει.
Αλλά το να παίξουν αυτό το ισχυρό χαρτί θα έχει συνέπειες, συνέπειες που ο Τραμπ μπορεί να μην είναι διατεθειμένος να αποδεχτεί, τονίζουν οι αναλυτές. Καταρχάς, οι ποσότητες που διακυβεύονται – και που θα μπορούσαν να χρειαστεί να αντικατασταθούν – είναι τεράστιες.
Το ρωσικό αργό πετρέλαιο αντιπροσωπεύει το 36% των εισαγωγών της Ινδίας και σχεδόν το ένα πέμπτο των εισαγωγών της Κίνας, καθιστώντας τη Ρωσία τον κορυφαίο προμηθευτή και των δύο χωρών, σύμφωνα με την Μουγιού Σου, αναλύτρια πετρελαίου στην εταιρεία εμπορικών πληροφοριών Kpler, η οποία επικαλέστηκε στοιχεία για τους πρώτους έξι μήνες του τρέχοντος έτους, τα οποία περιλαμβάνουν εκτιμήσεις για το πόσα εισήγαγε η Κίνα μέσω αγωγών.
Το ρωσικό αργό πετρέλαιο ρέει επίσης στην Ουγγαρία και τη Σλοβακία μέσω αγωγών βάσει εξαίρεσης της ΕΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία του κέντρου. «Αν κανείς δεν αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, τότε πού μπορούμε να βρούμε το συμπλήρωμα; Ο ΟΠΕΚ έχει κάποια πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, αλλά είναι δύσκολο να τους ζητήσουμε να αντλήσουν 3,4 εκατομμύρια βαρέλια από τη μια μέρα στην άλλη», δήλωσε η Σου.
«Είναι απλώς δύσκολο να αναπληρώσουμε το μερίδιο αγοράς… οπότε σίγουρα θα δούμε τις τιμές να αυξάνονται αρκετά». Και ενώ αυτό θα μπορούσε να πιέσει τον Πούτιν, θα πιέσει επίσης τον Τραμπ. «Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Τραμπ αντιπαθεί τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και αυτό είναι που το κάνει τόσο περίπλοκο… επειδή υπάρχει περιορισμένη εφεδρική παραγωγική ικανότητα και υπάρχει περιορισμένος τρόπος αντιστάθμισης εάν υπάρξει μεγάλη διαταραχή», δήλωσε ο αναλυτής εμπορευμάτων Τζιοβάνι Σταούνοβο στην UBS στη Ζυρίχη.
«Δεν ταιριάζει στην ατζέντα των χαμηλών τιμών του πετρελαίου», πρόσθεσε.
Τα όρια στην τρέχουσα εφεδρική παραγωγική ικανότητα και τα αποθέματα, καθώς και ο χρόνος που απαιτείται για την ενεργοποίηση μεγαλύτερης παραγωγικής ικανότητας, θα μπορούσαν να δυσκολέψουν τη διατήρηση χαμηλών τιμών πετρελαίου, πρόσθεσε.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να παρατείνουν τις προθεσμίες για να αγοράσουν χρόνο για περισσότερες προμήθειες και οι σαρωτικοί δασμοί μπορεί να είναι μόνο ένα εργαλείο στο οπλοστάσιο της κυβέρνησης Τραμπ.
Οι συμβουλές στον Τραμπ από το επιτελείο του
Οι σύμβουλοι του προέδρου πιθανότατα του παρείχαν «μια σειρά από επιλογές που θα περιλάμβαναν διαφορετικές μορφές κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών κυρώσεων, καθώς και δασμούς», σύμφωνα με τον Γκρέγκορι Σάφερ, καθηγητή διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο Τζόρτζταουν.
Αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν πιο παραδοσιακές χρήσεις δευτερογενών κυρώσεων από τις ΗΠΑ, όπως η στοχοποίηση οντοτήτων ή ατόμων από άλλες χώρες που εμπλέκονται στο ρωσικό εμπόριο πετρελαίου, ή ακόμη και η επέκταση αυτών των κυρώσεων ώστε να έχουν ένα ευρύτερο σύνολο κυρώσεων, για παράδειγμα στο εμπόριο τίτλων ή στην πρόσβαση σε αμερικανικές τεχνολογίες σε ρωσικές χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο, είπε.
Ήδη η κυβέρνηση Μπάιντεν επέβαλε νωρίτερα φέτος τις πιο σκληρές κυρώσεις μέχρι σήμερα στη ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία, βάζοντας στη μαύρη λίστα δύο από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της, καθώς και σχεδόν 200 πλοία μεταφοράς πετρελαίου.
Μια πιο περιορισμένη προσέγγιση κυρώσεων από τους δασμούς θα μπορούσε να είναι μια πιο πρακτική επιλογή, η οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά. «Το πιθανότερο είναι ότι οι δευτερογενείς δασμοί είναι πολύ ανατρεπτικοί για να είναι πρόθυμος να τους χρησιμοποιήσει ο Τραμπ», σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Μπρονζ, επικεφαλής γεωπολιτικής στην εταιρεία συμβούλων Energy Aspects με έδρα το Λονδίνο.
«Υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να καταλήξει να χρησιμοποιήσει δευτερογενείς κυρώσεις, οι οποίες αποτελούν ένα πιο στοχευμένο και κατανοητό εργαλείο» αναφέρει ακόμη.
Ο Μπρονζ σημείωσε ότι ο Τραμπ έχει ήδη εκδώσει εκτελεστικό διάταγμα που επιτρέπει δασμό 25% σε αγαθά από χώρες που αγοράζουν πετρέλαιο της Βενεζουέλας τον Μάρτιο, αλλά ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ «δεν έχει λάβει καμία ενέργεια για να το επιβάλει».
Μια συμβολική απειλή;
Οι απειλούμενες κυρώσεις φαίνεται να έχουν δύο στόχους: να στείλουν μήνυμα στη Ρωσία ότι θα μπορούσε να στερηθεί κέρδη και να χρησιμοποιήσουν τους εμπορικούς της εταίρους για να κλιμακώσουν την πίεση.
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κάλεσε την Τετάρτη (16/7) την Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία να «τηλεφωνήσουν στον Βλαντιμίρ Πούτιν και να του πουν ότι πρέπει να πάρει στα σοβαρά τις ειρηνευτικές συνομιλίες». Διαφορετικά, τα μέτρα του Τραμπ «θα τους χτυπήσουν», είπε.
Αλλά ενώ η Μόσχα παρακολουθεί στενά αυτήν την απειλή, το Πεκίνο και το Νέο Δελχί είναι απίθανο να θελήσουν να πιέσουν τον Πούτιν ή να αλλάξουν πορεία μέχρι να είναι απολύτως σίγουροι για το πόσο πραγματικές είναι οι απειλές του Τραμπ. Και οι δύο χώρες έχουν βαθιούς στρατηγικούς δεσμούς με τη Ρωσία και έχουν υπερασπιστεί το εμπόριό τους απέναντι στις κατηγορίες ότι χρηματοδοτούν τον πόλεμο.
Δεδομένης της κλίμακας των αγορών ρωσικού αργού πετρελαίου, το Πεκίνο έχει περιθώριο να ανταλλάξει με τον Τραμπ και να μειώσει τις εισαγωγές του, αλλά αυτό δεν θα αλλάξει την προσέγγιση της Κίνας απέναντι στη Ρωσία, σύμφωνα με την Γιουν Σουν, διευθύντρια του προγράμματος για την Κίνα στο think tank Stimson Center στην Ουάσινγκτον.
«Δεν νομίζω ότι η Κίνα θα ασκήσει πίεση στη Ρωσία, τουλάχιστον όχι λόγω της πίεσης των ΗΠΑ» σε αυτό το σημείο, είπε χαρακτηριστικά.
Η Κίνα έχει επίσης συνηθίσει οι ΗΠΑ να κάνουν τα στραβά μάτια, καθώς εισάγουν σημαντικούς όγκους ιρανικού πετρελαίου που έχει υποστεί κυρώσεις μέσω μεσαζόντων. Και για την Ινδία προς το παρόν, η χώρα «δεν βλέπει καμία αξία στο να υποκύψει στην πίεση των ΗΠΑ για το ρωσικό πετρέλαιο», δήλωσε ο Ατζέι Σριβαστάβα, ιδρυτής της Πρωτοβουλίας Έρευνας Παγκόσμιου Εμπορίου με έδρα την Ινδία.
Ο ίδιος σημείωσε ακόμη ότι αυτό είναι μόνο ένα από μια λίστα με τις τρέχουσες και μελλοντικές «απρόβλεπτες απαιτήσεις των ΗΠΑ» και δεν θα πρέπει να αλλάξει τις «στρατηγικές αποφάσεις» της Ινδίας.
Τα ίδια τα συμφέροντα του Τραμπ να διατηρήσει το εμπόριο με αυτές τις μεγάλες οικονομίες παρέχουν έναν ακόμη λόγο για ερωτήματα σχετικά με το εάν και ποια μέτρα θα ληφθούν τελικά. «Αυτή η απειλή δασμών μπορεί να είναι πιο συμβολική», δήλωσε ο Σάφερ του Τζόρτζταουν. Αλλά όταν πρόκειται για το πώς οι ΗΠΑ θα σηματοδοτήσουν τη θέση τους στον πόλεμο στην Ουκρανία «ο συμβολισμός έχει σημασία», πρόσθεσε.
