Νεότερη έρευνα καταγράφει ανησυχητικές τάσεις στην ψυχική υγεία νέων ηλικίας 13–16 ετών – Πάνω από τους μισούς έχουν αναζητήσει κάποια μορφή διαδικτυακής βοήθειας από Chatbot
Η ψυχική υγεία των εφήβων βρίσκεται ολοένα και πιο συχνά στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου, την ώρα που η τεχνολογία διεισδύει όλο και βαθύτερα στην καθημερινότητά τους. Πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT και άλλα chatbots, δεν αποτελούν πλέον μόνο εργαλεία πληροφόρησης ή ψυχαγωγίας, αλλά αρχίζουν να λειτουργούν, για κάποιους νέους, ακόμη και ως υποκατάστατο συναισθηματικής υποστήριξης. Το φαινόμενο προκαλεί έντονο προβληματισμό, καθώς οι ειδικοί προειδοποιούν πως, όσο εύκολη κι αν είναι η πρόσβαση, η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ανθρώπινη επαφή.
Σε αυτό το πλαίσιο, νέα έρευνα από τη φιλανθρωπική οργάνωση Youth Endowment Fund (YEF) στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνει ότι 1 στους 4 εφήβους έχει στραφεί σε chatbots για ψυχολογική υποστήριξη μέσα στον τελευταίο χρόνο, όπως αναφέρει η Independent. Συγκεκριμένα, συμμετείχαν 11.000 παιδιά ηλικίας 13 έως 16 ετών στην Αγγλία και την Ουαλία: περισσότεροι από τους μισούς χρησιμοποίησαν κάποια μορφή διαδικτυακής βοήθειας για ζητήματα ψυχικής υγείας. Από αυτούς, το 25% ανέφερε ότι χρησιμοποίησε AI chatbots.
Το πιο ανησυχητικό στοιχείο, ωστόσο, αφορά τα παιδιά που έχουν υποστεί βία. Σύμφωνα με τα δεδομένα, σχεδόν 4 στους 10 εφήβους που υπήρξαν θύματα σοβαρών περιστατικών δήλωσαν ότι αναζήτησαν στήριξη μέσω τεχνητής νοημοσύνης. Αντίστοιχα υψηλό είναι το ποσοστό (44%) και σε όσους είχαν εμπλακεί ως δράστες.
«Μοιάζει πιο ασφαλές να μιλάς σε μια μηχανή»
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η οργάνωση επισημαίνει ότι πολλοί νέοι στρέφονται στην τεχνολογία επειδή νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια και ανωνυμία. Όπως δήλωσε η Ajada, μέλος του συμβουλευτικού συμβουλίου νέων της YEF, «για έναν έφηβο που δυσκολεύεται, μοιάζει πιο εύκολο να μιλήσει σε ένα chatbot, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, από το να απευθυνθεί σε έναν ενήλικα ή ειδικό». Ταυτόχρονα, όμως, εξέφρασε και έναν έντονο προβληματισμό, υπογραμμίζοντας πως «όταν απευθύνεσαι στην τεχνητή νοημοσύνη για κάτι τόσο σοβαρό όσο ο αυτοτραυματισμός, παίρνεις πληροφορίες αλλά χάνεις το ανθρώπινο στοιχείο. Τη φροντίδα, την κατανόηση και τη συναισθηματική σύνδεση».
Ταυτόχρονα, οι επικεφαλής της οργάνωσης εκτιμούν ότι η τάση αυτή συνδέεται άμεσα με το γεγονός ότι οι δομές ψυχικής υγείας για νέους δεν επαρκούν. «Πάρα πολλοί νέοι βρίσκουν κλειστές πόρτες όταν ζητούν βοήθεια. Δεν προκαλεί έκπληξη που στρέφονται στην τεχνολογία, όταν δεν βρίσκουν (έναν) άνθρωπο να τους ακούσει. Για τα παιδιά που έχουν βιώσει βία ή τραύμα, η παρουσία ενός έμπιστου ενήλικα μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Χρειάζονται άνθρωπο, όχι αλγόριθμο», ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της YEF, Jon Yates.
Υψηλά επίπεδα ψυχικής επιβάρυνσης
Παράλληλα, η έρευνα καταγράφει τη γενικότερη ψυχική υγεία των εφήβων. Περισσότεροι από 1 στους 4 αναφέρουν συμπτώματα που παραπέμπουν σε με υψηλά ή πολύ υψηλά επίπεδα προβλημάτων ψυχικής υγείας. Το 25% έχει λάβει επίσημη διάγνωση για ψυχική ή νευροαναπτυξιακή διαταραχή, ενώ επιπλέον 21% θεωρεί ότι ενδέχεται να πάσχει, χωρίς να έχει διαγνωστεί. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι:
- 14% αυτοτραυματίστηκε τον τελευταίο χρόνο
- 12% σκέφτηκε την αυτοκτονία
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας (NHS) έχει ήδη προειδοποιήσει ότι τα chatbots δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο ψυχοθεραπείας. «Έχουν φτάσει σε εμάς περιπτώσεις, όπου chatbots φέρονται να έδωσαν επικίνδυνες συμβουλές σε νέους που αναζητούσαν βοήθεια», προειδοποίησε η διευθύντρια ψυχικής υγείας του NHS, Claire Murdoch.
Ενδεικτικά, υπενθυμίζεται η περίπτωση του 16χρονου Adam Raine, ο οποίος, σύμφωνα με δημοσιεύματα, είχε επαφή με chatbot τεχνητής νοημοσύνης πριν αυτοκτονήσει.
Συμπέρασμα
Η στροφή των εφήβων στην τεχνητή νοημοσύνη δεν αποτελεί απλώς τεχνολογική εξέλιξη αλλά είναι «σύμπτωμα» ενός ευρύτερου κοινωνικού προβλήματος. Η τεχνολογία μπορεί να είναι εργαλείο. Δεν μπορεί, όμως, να μετατραπεί σε υποκατάστατο σχέσης, εμπιστοσύνης και ενσυναίσθησης, ειδικά όταν στη συζήτηση εισέρχονται θέματα ψυχικής (και σωματικής) υγείας.
Διαβάστε επίσης
ChatGPT – Τεχνητή Νοημοσύνη: Υγιές αντίβαρο στη μοναξιά ή απειλή για τις ανθρώπινες σχέσεις;
Ανησυχητικό: Aυτοκτονικές τάσεις εκφράζουν πάνω από 1 εκατομμύριο χρήστες του ChatGPT
Πότε η συνομιλία με την Τεχνητή Νοημοσύνη οδηγεί σε ψύχωση – Η προφητεία ενός επιστήμονα
