Φουκουσίμα 14 χρόνια μετά: Όταν οι Ιάπωνες βρέθηκαν ξανά αντιμέτωποι με πυρηνική καταστροφή

Δεκατέσσερα χρόνια μετά, ο τόπος δεν έχει ακόμη ανακάμψει στο πλήρες του.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι, «τα δάση, που καλύπτουν περίπου το 80% των τοπίων της περιοχής και βρίσκονται κυρίως σε απότομες πλαγιές, παραμένουν μολυσμένα» και μάλιστα, όπως τονίζει στο CNN Greece o Γάλλος ερευνητής στη Γαλλική Επιτροπή Εναλλακτικών Ενεργειών και Ατομικής Ενέργειας (CEA), Ολίβιερ Εβράρ «οι περιοχές αυτές μπορεί να αποτελούν μια μακροχρόνια πηγή ραδιενεργής μόλυνσης για χαμηλότερα τοπογραφικά σημεία, όπως τα ποτάμια».

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ), Χρήστο Χουσιάδα «επηρεάστηκε συνολικά μια έκταση περίπου 8.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων». Από αυτή την έκταση, τα επίπεδα ραδιενέργειας σε περίπου 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα έφτασαν σε μη βιώσιμα, ανεκτά επίπεδα.

«Τον Μάρτιο του 2011, το 80% των ραδιονουκλεϊδίων εκπέμφθηκε προς τον ωκεανό μέσω της ατμόσφαιρας, ενώ το υπόλοιπο 20% στο έδαφος της βορειοανατολικής Ιαπωνίας. Εκλύσεις υγρών αποβλήτων παρατηρήθηκαν και στον ωκεανό από το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας» ενημερώνει ο κ. Εβράρ.

Για τον λόγο αυτό χρειάστηκε να εκκενωθούν περιοχές, με αποτέλεσμα από τις εστίες τους να απομακρυνθούν περισσότεροι από 160.000 άνθρωποι, αριθμός που, όπως υπογραμμίζει ο κ. Χουσιάδας, αντιστοιχεί στο 8% του τοπικού πληθυσμού. Ακολούθως, περισσότεροι από 2.000 πρόωροι θάνατοι αποδίδονται «μεταξύ του πληθυσμού των εκτοπισμένων που σχετίζονται με την καταπόνηση και το άγχος της αναγκαστικής μετεγκατάστασης».

Τι έχει γίνει 14 χρόνια μετά;

Έκτοτε, στη στεριά, η απολύμανση στην κύρια περιοχή που απελευθερώθηκαν ραδιονουκλίδια – ραδιενεργά δηλαδή απόβλητα που εκπέμπουν ακτινοβολία – έχει ολοκληρωθεί, όπως κάνει γνωστό ο Γάλλος επιστήμονας. Με ποιο τρόπο απομακρύνθηκαν; Αφαιρέθηκε, όπως συμπληρώνει ο ίδιος, το ανώτερο στρώμα εδάφους (περίπου πέντε εκτατοστά), όπου είχαν συγκεντρωθεί τα ραδιονουκλίδια, και αντικαταστάθηκε με «καθαρό» έδαφος. Οι εργασίες αυτές επικεντρώθηκαν σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις και κατοικημένες περιοχές.

Όπως εξηγεί αναλυτικότερα, ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ, «συνεχίζει να πραγματοποιείται ένας μεγάλος αριθμός εργασιών για την απορρύπανση και αποκατάσταση των περιοχών που επλήγησαν, αλλά και για την αποξήλωση της πυρηνικής εγκατάστασης».

«Οι ρυθμοί δόσης της ακτινοβολίας έχουν επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα και μετρούνται πλέον τιμές παρόμοιες με εκείνες άλλων περιοχών της Ιαπωνίας» συμπληρώνει ο ίδιος.

Παραμένει αποκλεισμένη έκταση όση η Λευκάδα

Ωστόσο, «παραμένουν ακόμα περιοχές αποκλεισμένες, σε έκταση 300 τετραγωνικών χιλιομέτρων, κάτι που αντιστοιχεί στο μέγεθος ενός νησιού, όπως η Λευκάδα» σημειώνει χαρακτηριστικά.

«Σήμερα, ο αριθμός των εκτοπισμένων κατοίκων υπολογίζεται σε 25.000. Η ζώνη εκκένωσης, η οποία στην αρχή κάλυπτε περισσότερα από 80.000 σπίτια, το 2024 είχε μειωθεί σε 7.000 σπίτια, με την πρόθεση να αρθεί πλήρως, «ακόμη και αν χρειαστούν πολλά χρόνια για να επιτευχθεί αυτό», όπως αναφέρουν οι ιαπωνικές αρχές» προσθέτει ο κ. Χουσιάδας.

Τα ελληνόκτητα πλοία που βρισκόταν στην περιοχή

Μία ενδιαφέρουσα πλευρά που φωτίζει ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ, είναι το γεγονός ότι πολλά ήταν τα ελληνόκτητα πλοία και τα πληρώματά τους βρέθηκαν εκείνη την περίοδο στην Ιαπωνία, χωρίς να διατρέξουν κίνδυνο.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά «μας εντυπωσίασε η ψυχραιμία τους, σε αντίθεση με την υπερβολική ανησυχία που επικρατούσε για συνέπειες, εδώ, στην Ελλάδα».

«Οι Ιάπωνες που κοίταξαν κατάματα το πρόβλημα»

Ενάμιση χρόνο μετά το πυρηνικό ατύχημα, ο κ. Χουσιάδας βρέθηκε στη Φουκουσίμα.

«Ο κόσμος εκεί ζούσε μια διπλή πραγματικότητα: από τη μία, γεμάτα εστιατόρια και κίνηση στους δρόμους, από την άλλη, οικονομική καταστροφή, φόβος για το μέλλον, νέοι που δίσταζαν να κάνουν παιδιά» μας εξιστορεί χαρακτηριστικά.

Όμως, όπως συμπληρώνει, τελικά «οι Ιάπωνες κοίταξαν κατάματα το πρόβλημα, αναγνώρισαν τα λάθη τους, πήραν δύσκολες αποφάσεις και έβαλαν μπροστά ένα τεράστιο έργο αποκατάστασης» για το οποίο ζήτησαν συνδρομή από τη διεθνή κοινότητα. «Δοκιμάστε τα προϊόντα μας», έλεγαν.

«Αγάπησαν το μέλλον του τόπου τους περισσότερο από το παρελθόν» σημειώνει.

«Είχαν ως σύνθημα τα τρία F: Future From Fukushima. Κεντρικό, δε, πολιτικό σύνθημα ήταν το εντυπωσιακό «δε γίνεται να ξαναζωντανέψει η Ιαπωνία χωρίς να ξαναζωντανέψει η Φουκουσίμα», συνδέοντας με αυτοπεποίθηση τα συμφέροντα της Φουκουσίμα με οφέλη για το υπερσύνολο» συμπληρώνει ο ίδιος.

Τελικά, τι μας διδάσκει η ιστορία;

Δεκατέσσερα χρόνια μετά, λοιπόν, και ενώ οι «πληγές» στη φύση παραμένουν ακόμη ανεπούλωτες, ένα από τα βασικά διδάγματα της Φουκουσίμα είναι ότι «η ραδιενεργή μόλυνση δεν παραμένει σταθερή, αλλά μπορεί να μετακινηθεί με την πάροδο του χρόνου μέσω του νερού και των ιζημάτων».

Αυτό το φαινόμενο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στο πλαίσιο της ετοιμότητας για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή στη διαχείριση των συνεπειών ενός ατυχήματος» όπως εξηγεί ο κ. Εβράρ.

Ενδεικτικό, όπως αναφέρει ο ίδιος, είναι το παράδειγμα της μεγάλης πυρκαγιάς που τύλιξε στις φλόγες τον Νομό Ιβάτε, στη βόρεια Ιαπωνία και έσβησε μετά από μέρες ολόκληρες την Κυριακή (9/3). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πυρκαγιά των τελευταίων δεκαετιών και «αποδεικνύει ότι ενδέχεται να προκύψουν απρόβλεπτοι κίνδυνοι, ακόμα και σε περιοχές όπου δεν αναμένονται, ιδίως υπό τις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής».

«Εάν μια παρόμοια πυρκαγιά σημειωνόταν στη Φουκουσίμα, θα υπήρχε σοβαρός κίνδυνος επανεκπομπής των ραδιονουκλεϊδίων στην ατμόσφαιρα» προειδοποιεί.

Το μήνυμα, λοιπόν, είναι ένα: Συνεχής επαγρύπνηση και μέριμνα για να μην υπάρξει ποτέ ξανά μια Φουκουσίμα.