Το ελληνικό «στοίχημα» στη Λιβύη: Οι δίαυλοι επικοινωνίας και τα πλεονεκτήματα της Αθήνας
Οι προκλήσεις Λιβύης – Τουρκίας, τα μνημόνια Άγκυρας – Τρίπολης και το νέο κύμα μεταναστευτικών ροών από την αφρικανική χώρα έχουν μπει στο μικροσκόπιο τόσο της Αθήνας όσο και των Βρυξελλών.
Ξεκινά ένα διάστημα κρίσιμων επαφών για την χώρα της βορείου Αφρικής. Ο Επίτροπος Μετανάστευσης της ΕΕ, Μάγκνους Μπρούνερ στις 8 Ιουλίου θα μεταβεί στη Λιβύη, συνοδευόμενος από τους αρμόδιους υπουργούς των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Το ζήτημα της παράτυπης μετανάστευσης και της διαχείριση των συνόρων, συζητά σήμερα ο Ευρωπαίος Επίτροπος με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου, ενώ είναι προγραμματισμένη συνάντηση με τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και τον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνο Πλεύρη.
Στην ατζέντα είναι επίσης οι τρέχουσες προκλήσεις στη Μέση Ανατολή και τη Λιβύη.
Η Ελλάδα κατάφερε να εξασφαλίσει την στήριξη από τους ευρωπαίους εταίρους σε σχέση με την αντιμετώπιση των μεγάλων μεταναστευτικών ροών από τις ανατολικές ακτές της αφρικανικής χώρας, οι οποίοι τάχθηκαν υπέρ της λήψης μέτρων.
Ο πρωθυπουργός έθεσε το ζήτημα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα με φόντο τη δραματική άνοδο των παράτυπων αφίξεων από την Ανατολική Λιβύη.
Είχε προηγηθεί η επιστολή της Ούρσουλα Φον Ντερ Λαϊεν, η οποία εξέφρασε την ανησυχία της για τον κίνδυνο «εργαλειοποίησης» του μεταναστευτικού από την αφρικανική χώρα και προανήγγειλε στοχευμένες παρεμβάσεις. Μάλιστα, η Ελλάδα είχε ήδη αποφασίσει την αποστολή πλοίων του πολεμικού ναυτικού στα χωρικά ύδατα Ελλάδας – Λιβύης προκειμένου να μπλοκάρει την αθρόα είσοδο μεταναστών.
Ο αρμόδιος εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν, Μάρκους Λαμέρτ, δήλωσε πώς είναι επιτακτική ανάγκη να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια «για να βοηθήσουμε τη Λιβύη να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο και βασισμένο στα δικαιώματα σύστημα μετανάστευσης, διακυβέρνησης και διαχείρισης, ενισχύοντας την ικανότητα των αρμόδιων λιβυκών φορέων να σώζουν ζωές και να καταπολεμούν τα δίκτυα διακινητών που εκμεταλλεύονται την απελπισία των ανθρώπων».
Επιχείρηση Γεραπετρίτη στη Λιβύη
Τα σήματα που εκπέμπει τελευταία η Λιβύη προς την Ελλάδα, υποδηλώνουν πώς η γειτονική χώρα δείχνει να κινείται στο ίδιο μήκος κύματος με την Τουρκία.
Αν και ακόμη δεν έχει κλειδώσει επισήμως μία συγκεκριμένη ημερομηνία για την επίσκεψη του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, οι πληροφορίες αναφέρουν πώς δεν αποκλείεται να πραγματοποιηθεί στις 6 Ιουλίου.
Ενδιαφέρον θα έχει το πρόγραμμα των επαφών του Γιώργου Γεραπετρίτη, αν τελικά θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό της κυβέρνησης της Τρίπολης, Ντμπεϊμπά αλλά και με τους ισχυρούς της Ανατολικής Λιβύης, τον στρατάρχη Χαφτάρ και τον πρόεδρο της λιβυκής βουλής Ακίλα Σάλεχ.
Η Αθήνα αναμένεται να κινηθεί σε δύο άξονες προκειμένου τόσο η Τρίπολη όσο και η Βεγγάζη να λάβουν τα ελληνικά μηνύματα. Προτεραιότητα στην ατζέντα θα έχει το μεταναστευτικό και η ανάσχεση των ροών. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά δεν πρόκειται να βάλει κάτω από το χαλί το θέμα των θαλασίων ζωνών, καθώς ήδη έχει απαντήσει στις πρόσφατες κατηγορίες τόσο της φιλοτουρκικής κυβέρνησης Ντμπεϊμπά, όσο και του στρατοπέδου Χαφτάρ περί «παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Λιβύης».
Την απόφαση της Ελλάδας να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα έχει διαμηνύσει η κυβέρνηση στη Λιβύη, η οποία θέτει ζήτημα για τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, παίζοντας το παιχνίδι της Άγκυρας. Η επίκληση στο Διεθνές Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας και η συνέχιση του διαλόγου, αναμένεται να είναι το τρίπτυχο της ελληνικής προσέγγισης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Αθήνα θα μπορούσε να ρίξει στο τραπέζι του διαλόγου τα ελληνικά πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν τη Λιβύη, καθώς όπως και στο μοντέλο Αιγύπτου μπορεί να διαδραματίσει ενεργητικό ρόλο διαμεσολάβησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης από το βήμα της Βουλής αναφέρθηκε στους διπλωματικούς δίαυλους που έχει εγκαταστήσει η Ελλάδα υπογραμμίζοντας πώς εξέφρασε ο ίδιος την περασμένη εβδομάδα στον Πρόεδρο της Βουλής της Ανατολικής Λιβύης τη θέση της Ελλάδας σε σχέση με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Πρόσθεσε μάλιστα πώς η Λιβύη και η Τουρκία δεν έχουν αντικείμενες ακτές έτσι ώστε να μπορούν να χαράξουν θαλάσσιες ζώνες, δηλαδή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
«Κατά τούτο, δεν υφίσταται καμία απολύτως επίδραση, όσοι και να το υπογράψουν, όσοι και να το κυρώσουν. Διότι το μνημόνιο αυτό είναι αντίθετο στο διεθνές δίκαιο κατά την ουσία του», ανέφερε.
Σημειωτέον η συμφωνία Άγκυρας – Τρίπολης του 2019 είναι άκυρη και «δεν μπορεί να εχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη», σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στόχος της Αθήνας είναι να αποκαταστήσει τους διαύλους επικοινωνίας και με τις δύο πλευρές όπως και να προωθήσει την επανέναρξη διαλόγου για οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
