Η ανακοίνωση των «αμοιβαίων» δασμών των ΗΠΑ προχθές (2.4.25) από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ σε βάρος 185 χωρών του πλανήτη αλλάζουν τον εμπορικό χάρτη του κόσμου.
Μέρος αυτού του αλλαγμένου χάρτη είναι, φυσικά, και η Ελλάδα, ειδικά καθώς αποτελεί χώρα – μέλος της ΕΕ στην οποία ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 20% σε όλα τα προϊόντα (25% για τα αυτοκίνητα).
Το newsit.gr επιχειρεί να απαντήσει σε 20 ερωτήματα σε σχέση με τους δασμούς των ΗΠΑ σε βάρος -και- της Ελλάδας:
1. Ποια προϊόντα αφορούν οι δασμοί;
Τα προϊόντα τα οποία αφορούν οι νέοι δασμοί Τραμπ είναι… όλα, μηδενός εξαιρουμένου και θα ανέλθουν στο 20%.
2. Από πότε θα ισχύσουν οι δασμοί;
Οι δασμοί 20% στις ελληνικές εξαγωγές θα ισχύσουν από σήμερα, 4 Απριλίου 2025, ενώ δεν έχει ανακοινωθεί η διάρκειά τους.
3. Ποιος πληρώνει τους δασμούς;
Τους δασμούς δεν τους πληρώνουν οι εξαγωγείς αλλά οι εισαγωγείς, εν προκειμένω οι επιχειρηματίες των ΗΠΑ οι οποίοι εισάγουν τα προϊόντα.
4. Πως μπορεί κάποιος να «αποφύγει» τους δασμούς;
Ο μόνος τρόπος για να «αποφύγει» τους δασμούς είναι να απορροφήσει το κόστος τους (είτε ο εξαγωγές, είτε ο εισαγωγέας, είτε και οι δυο τους), είτε μέσω της μείωσης του περιθωρίου κέρδους του, είτε μέσω της μείωσης του κόστους παραγωγής (πχ μείωση εργασιακού κόστους), είτε μέσω και των δύο μεθόδων του.
5. Πόσο «εκτεθειμένες» είναι οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις στην αμερικανική αγορά;
Η έκθεση των ελληνικών επιχειρήσεων στην αγορά των ΗΠΑ είναι σχετικά πολύ μικρή καθώς ανέρχεται μόλις στο 4% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, ενώ οι ευρωπαϊκές εξαγωγές στις ΗΠΑ αποτελούν το 20% του συνόλου (σ.σ. των ευρωπαϊκών εξαγωγών).
6. Ποιες ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ αναμένεται να πληγούν περισσότερο;
Το πιο δυναμικό κομμάτι των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ είναι τρόφιμα (τυρί, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, φρούτα) και είναι αυτό που θα πληγεί πιο πολύ -και- από τον ανταγωνισμό με τα τουρκικά προϊόντα στα οποία θα επιβάλλεται δασμός 10% έναντι 20% στην Ελλάδα.
7. Θα επηρεαστούν οι ελληνικές εξαγωγές προς την ΕΕ;
Το 57% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στην Ευρωπαϊκή αγορά και δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή αγορά θα υποστεί μεγάλο πλήγμα από τους δασμούς 20% – 25%, η ζημιά των Ευρωπαίων θα μετακυλιστεί και στη καταναλωτική ζήτηση -και- των ελληνικών προϊόντων.
8. Θα επηρεαστούν και οι ελληνικές εξαγωγές εκτός ΕΕ;
Οι δασμοί Τραμπ αφορούν όλο τον πλανήτη και όχι μόνο την ΕΕ και έτσι θα προκαλέσουν οικονομική ζημιά σε όλες τις χώρες και μείωση της καταναλωτικής ζήτησης για όλες τις εισαγωγές, μαζί και τις ελληνικές.
9. Mπορεί να υπολογιστεί η ζημιά την οποία θα υποστούν οι ελληνικές εξαγωγές από τους δασμούς Τραμπ;
Με βάση όσα προκύπτουν από τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου της γερμανικής Οικονομίας, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές (μόνο από τους δασμούς Τραμπ) ενδεχομένως να υποστούν ζημιά 30%-35%, κάτι που μπορεί να μεταφραστεί σε ζημιά γύρω στα 650 εκατ. ευρώ για τις ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ (μόνο από τους δασμούς Τραμπ).
10. Οι εκτιμήσεις για έμμεσες και όχι άμεσες επιπτώσεις για την Ελλάδα είναι «καθησυχαστικές»;
Το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες επιπτώσεις για την Ελλάδα θα είναι «έμμεσες» και όχι «άμεσες» δεν πρέπει να «καθησυχάζουν» κανένα, καθώς δεν σημαίνει πως οι «έμμεσες» δεν θα είναι σημαντικές και θα αφορούν μόνο όσους εξάγουν στις ΗΠΑ, καθώς η Ελλάδα θα εξάγει σε ένα πλανήτη ο οποίος βρίσκεται σε κλοιό δασμών, δηλαδή αύξησης των τιμών και μείωσης της ζήτησης.
11. Μπορεί να εκτιμηθεί η ζημιά που θα μπορούσε συνολικά η ελληνική οικονομία (όχι μόνο όσες επιχειρήσεις εξάγουν στις ΗΠΑ!);
Έρευνα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων κάνει λόγω για πιθανή οριακή ύφεση της ελληνικής οικονομίας έως το 2026 (αντί για ανάπτυξη 2,5% το 2025 και το 2026) σαν συνέπεια των δασμών, κάτι που αντιστοιχεί στην απώλεια 2 – 2,5 μονάδων του ΑΕΠ, κάτι που αντιστοιχεί με βάση το περσινό ΑΕΠ σε ζημιά 6 δισ. ευρώ.
12. Οι δασμοί Τραμπ επηρεάζουν μόνο τις τιμές των προϊόντων που εξάγει η Ελλάδα (και οι άλλες χώρες);
Δεδομένου ότι ο Τραμπ αύξησε τους δασμούς σε όλες τις χώρες του πλανήτη, με τη σειρά τους όλες οι χώρες του πλανήτη θα δουν να αυξάνεται έμμεσα το κόστος παραγωγής τους (ειδικά σε όσους ακολουθήσουν το δρόμο των αντιποίνων στις ΗΠΑ), με συνέπεια την αύξηση των τιμών και των δικών τους εξαγωγών και άρα των εισαγωγών και άρα των τιμών των προϊόντων στην Ελλάδα.
13. Τι σημαίνει η αύξηση του κόστους των εισαγωγών;
Για μία χώρα σαν την Ελλάδα, που είναι δραματικά εξαρτημένη από τις εισαγωγές, ενδεχόμενη αύξηση του κόστους των εισαγωγών θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού και έτσι σε μείωση των πραγματικών εισοδημάτων ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων.
14. Μόνο τις τιμές των αγαθών επηρεάζουν οι δασμοί;
Οι αυξημένοι δασμοί δεν επηρεάζουν μόνο τις τιμές, αλλά έμμεσα και τα επιτόκια δανεισμού, τα οποία θα πιεστούν προς τα πάνω, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού και άρα τα χρέη των κρατών, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
15. Σε τι μας επηρεάζει ενδεχόμενη αύξηση του κόστους δανεισμού;
Ενδεχόμενη αύξηση του κόστους δανεισμού, μέσω της νέας αύξησης των επιτοκίων, θα δυναμίτιζε την απόπειρα εξόδου της ΕΕ από την πιστωτική ασφυξία που είχε φέρει η εκτίναξη των επιτοκίων μετά την ενεργειακή κρίση του 2022 – 2023 που στόχο είχε την αναχαίτιση του εκρηκτικού πληθωρισμού.
16. Σχετίζονται με κάποιο τρόπο οι δασμοί Τραμπ με το πρόγραμμα επανεξοπλισμού της ΕΕ;
Κατά πρώτον, από την πρώτη θητεία του ο Τραμπ εκβίαζε τους Ευρωπαίους με επιπλέον δασμούς αν δεν αύξαναν τις αμυντικές δαπάνες τους ίσαμε το ΝΑΤΟϊκό όριο του 2% του ΑΕΠ.
Κατά δεύτερον, αν και σχεδόν όλοι Ευρωπαίοι, μετά την έκρηξη του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν αυξήσει τις δαπάνες τους για την άμυνα ως ποσοστό του ΑΕΠ και έχουν προαναγγείλει ένα πακέτο 800 δισ. ευρώ, ο Τραμπ επιμένει στην σκληρή γραμμή της αύξησης των δασμών.
Από μόνοι τους, οι δασμοί θα επιφέρουν, όμως, μείωση των φορολογικών εσόδων των κρατών – μελών της ΕΕ (λόγω της επαπειλούμενης ύφεσης που θα προκαλέσουν) και της αύξησης του κόστους δανεισμού. Δηλαδή θα δυσκολέψουν δραματικά την αύξηση των αμυντικών δαπανών είτε από διαθέσιμους, είτε μέσω δανείων από τις διεθνείς αγορές.
17. Επηρεάζουν οι δασμοί Τραμπ τον πόλεμο στη Ρωσία;
Οι ΗΠΑ δεν επέβαλαν δασμούς στη Ρωσία γιατί ισχύουν ακόμη οι κυρώσεις σε βάρος της λόγω του πολέμου στην Ουκρανία (όπως δήλωσε εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου).
Συνεπώς η Ρωσία δεν είχε καμία «προνομιακή» μεταχείριση από τις ΗΠΑ. Αντίθετα, με την αύξηση των αμερικανικών δασμών σε βάρος της ΕΕ, μπαίνει τέλος στην «προνομιακή» εμπορική μεταχείριση της ΕΕ από τις ΗΠΑ και την αρχή του οικονομικού ξεδοντιάσματός της (μετά το στρατιωτικό άδειασμα, βλ. ανακοίνωση απόσυρσης από Ουκρανία κλπ), γεγονός που προφανώς αυξάνει το ειδικό βάρος της ΗΠΑ στη διαπραγμάτευση «ειρήνευσης» με τη Ρωσία.
18. Υπάρχει περίπτωση να μην επιβληθούν οι δασμοί Τραμπ;
Κανείς δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να βρεθεί μία συμβιβαστική λύση μεταξύ ΗΠΑ – ΕΕ, αλλά αυτή και πάλι θα προβλέπει μία αύξηση των δασμών σε βάρος των ευρωπαϊκών εξαγωγών (και έτσι και των ελληνικών) τουλάχιστον 10% έναντι του 2,5% που είναι σήμερα για τα ελληνικά προϊόντα.
19. Θα επηρεάσουν την Ελλάδα πιθανά αντίποινα της ΕΕ ή άλλων χωρών ενάντια στις ΗΠΑ;
Ενδεχόμενα αντίποινα της ΕΕ -όπως πχ η φορολογία των αμερικανικών τεχνολογικών γιγάντων ή/και των ψηφιακών συναλλαγών μέσω των αμερικανικών διαδικτυακών πλατφορμών- θα οδηγούσε σε αυξήσεις πολλών προϊόντων που πωλούνται στην Ελλάδα μέσω αυτών.
Στο ίδιο πεδίο, ενδεχόμενα αντίποινα της Κίνας, είτε σε οικονομικό, είτε πολιτικο – στρατιωτικό επίπεδο (βλέπε ένταση στην Ταιβάν) θα μπορούσαν να θέσουν την εμπορική – οικονομική κατάσταση διεθνώς, εκτός ελέγχου.
20.Πως μπορεί να αντιδράσει η Ελλάδα στους δασμούς Τραμπ;
Το λιλιπούτειο μέγεθος της ελληνικής οικονομίας την καθιστά εκ των πραγμάτων αδύναμο διαπραγματευτή -στα ευρωπαϊκά πλαίσια- απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά η Ελλάδα έχει γεωστρατηγική σημασία για το ΝΑΤΟ, αποτελεί σταθερό πελάτη της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας, κάτι που σε συνδυασμό με ενδεχόμενη οικονομική – συμβουλευτική (πχ με την αλλαγή προορισμού) στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης προς τους Έλληνες εξαγωγείς θα μπορούσε ίσως να απαλείνει τις επιπτώσεις των δασμών.
