Το πρωί της Τετάρτης 29 Δεκεμβρίου 2021, οι κάτοικοι της Κρήτης ξύπνησαν από τον ήχο του κινητού τους. Εφαρμογή της Google τους προειδοποιούσε για την επερχόμενη, ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 5,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ με επίκεντρο κοντινή θαλάσσια περιοχή. Περίπου έναν χρόνο αργότερα, η ίδια εφαρμογή προέτρεψε τους κατοίκους της Εύβοιας να δράσουν καθώς αναμενόταν ισχυρός σεισμός στην περιοχή. Εκτοτε, ο χαρακτηριστικός ήχος της εφαρμογής έχει προειδοποιήσει – σαν ένα άλλο «112» – χιλιάδες κατοίκους σεισμογενών περιοχών να λάβουν προστατευτικά μέτρα για επερχόμενες επικίνδυνες σεισμικές δονήσεις.
Στην Ελλάδα, η εφαρμογή έχει ήδη λειτουργήσει σε Κρήτη, Δωδεκάνησα, νησιά Ιονίου, Πελοπόννησο, Εύβοια και Χαλκιδική. Αυτό δεν είναι διόλου τυχαίο, αφού η χώρα μας επιλέχθηκε μαζί με τη Νέα Ζηλανδία (ως οι πρώτες εκτός των ΗΠΑ) για την πιλοτική χρήση της εφαρμογής ήδη από το 2021. Πριν από λίγες ημέρες ερευνητές της εταιρείας παρουσίασαν μια συνοπτική μελέτη στο περιοδικό «Science», στην οποία αξιολογούν την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής τους με βάση τα δεδομένα που έχουν συλλέξει τα τελευταία τρία χρόνια από 98 χώρες.
Πώς λειτουργεί
Το επονομαζόμενο Android Earthquake Alerts System (AEA), το οποίο μπορεί κανείς να ενεργοποιήσει από τις ρυθμίσεις του Android κινητού του, στηρίζεται σε προηγμένους αλγορίθμους και μηχανισμούς ανίχνευσης σεισμικών δονήσεων με τη βοήθεια των αισθητήρων επιτάχυνσης (accelerometers) που διαθέτουν τα «έξυπνα» κινητά. Οταν ένα κινητό τηλέφωνο με Android παραμένει ακίνητο, οι ενσωματωμένοι αισθητήρες επιτάχυνσης εντοπίζουν άμεσα πιθανές απότομες αλλαγές στην επιτάχυνση, όπως αυτές θα μπορούσαν να προκληθούν από τα πρωτογενή σεισμικά κύματα τύπου P (επιμήκη κύματα που εμφανίζονται στην αρχή ενός σεισμού) καθώς και τα δευτερογενή τύπου S (εγκάρσια κύματα που έπονται των κυμάτων P).
Οταν μια συσκευή ανιχνεύσει ένα τέτοιο σήμα, αποστέλλει τα δεδομένα στους κεντρικούς διακομιστές της Google με τις τιμές της επιτάχυνσης και μια εκτιμώμενη τοποθεσία της (με μειωμένη ακρίβεια, για την προστασία της ιδιωτικότητας του χρήστη). Επειτα «αναλαμβάνουν» δράση προηγμένοι αλγόριθμοι, οι οποίοι αναλύουν τα σήματα για να εντοπίσουν εάν πρόκειται πράγματι για σεισμό.
Σε περίπτωση που εντοπιστεί μια πιθανή σεισμική πηγή με αρκετά υψηλό βαθμό βεβαιότητας, το γεγονός καταγράφεται ως σεισμός . Οταν επιβεβαιωθεί η σεισμική δραστηριότητα, το σύστημα αποστέλλει αυτόματα ειδοποιήσεις σε χρήστες που βρίσκονται στην πορεία των επερχόμενων σεισμικών κυμάτων παρέχοντάς τους λίγα πολύτιμα δευτερόλεπτα ώστε να προστατευτούν.
Το μεγάλο «αλλά»
Οπως περιγράφεται στο «Science», τα τελευταία χρόνια το σύστημα ειδοποιήσεων χρησιμοποίησε τους αισθητήρες δισεκατομμυρίων τηλεφώνων με Android σε σεισμογενείς περιοχές. «Πόσο χρήσιμη ή όχι ήταν όμως η προειδοποίηση στην πράξη;». Σε αυτή την ερώτηση – όπως και στις ερωτήσεις «Αντιληφθήκατε τον σεισμό;», «Πόσο ισχυρός ήταν;», «Πότε λάβατε την ειδοποίηση;» και «Τι κάνατε αφού ειδοποιηθήκατε;» – απάντησαν πάνω από ένα εκατομμύριο χρήστες, οι οποίοι έλαβαν σχετικές ειδοποιήσεις από τις 5 Φεβρουαρίου 2023 έως και τις 30 Απριλίου 2024. Σύμφωνα με τη μελέτη, το 85% όσων απάντησαν στην πρώτη ερώτηση χαρακτήρισε την ειδοποίηση ως «πολύ χρήσιμη». Ωστόσο, μόλις το 36% δήλωσε πως ειδοποιήθηκε πριν αρχίσει ο σεισμός.
Οι ερευνητές δεν απέφυγαν να αναφερθούν και στη σημαντική αστοχία της εφαρμογής το 2023 στην Τουρκία, όπου η επικινδυνότητα των πολύνεκρων, καταστροφικών σεισμών εκτιμήθηκε σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα πραγματικά. Αναφέρουν πάντως πως το σύστημα έχει πλέον βελτιωθεί σημαντικά.
Τα στοιχεία
- 11.231 σεισμοί ανιχνεύθηκαν από την εφαρμογή από τον Απρίλιο του 2021 έως τον Μάρτιο του 2024.
- 412 εκατομμύρια προειδοποιήσεις επερχόμενων σεισμών στάλθηκαν σε τρία χρόνια.
- 312 σεισμούς τον μήνα κατά μέσο όρο ανιχνεύει η εφαρμογή της Google.
- 1.000 έως 2.000 σεισμοί λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο στην Ελλάδα.
- 4 έως 6 εβδομάδες διαρκεί η δημιουργία των νέων πρωτεϊνών με τη βοήθεια της ΤΝ.
