Πώς οι δασμοί και οι υπηρεσίες μπορούν να επηρεάσουν τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη

«Αστερίσκοι» περιέχονται στα συμπεράσματα έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την Ελλάδα, καθώς ενώ αναγνωρίζει τα βήματα προόδου της οικονομίας επισημαίνει δυνητικούς αντίξοους παράγοντες που ενδεχόμενα θα επηρεάσουν πληθωρισμό και ανάπτυξη, με το «άρωμα» του πολέμου των δασμών, αν και δεν αναφέρεται ρητά, να είναι έντονο.

Το ΔΝΤ αναφέρει πως οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας παραμένουν ευνοϊκές, με το πραγματικό ΑΕΠ να αναμένεται να αναπτυχθεί στο 2,1% το 2025. Η εκτίμηση του Ταμείου είναι πως εάν και εφόσον τα πράγματα στη διεθνή σφαίρα κινούνται ομαλά, οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να αποτελούν βασικό μοχλό ανάπτυξης, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης θα παραμείνει σταθερή, ενώ και οι τράπεζες θα εξακολουθήσουν τα σημαντικά βήματα στην εξυγίανση των χαρτοφυλακίων τους και σε επίπεδο ρευστότητας.

Ωστόσο, τονίζεται πως ενώ οι κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης είναι ισορροπημένοι, οι κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι ανοδικοί, με τους παράγοντες που καταγράφονται να έχουν άμεση σχέση με την έκβαση του εν εξελίξει εμπορικού πολέμου.

Η επιβράδυνση της ανάπτυξης στις μεγάλες χώρες της Ευρωζώνης και η Ελλάδα

Ανάμεσα στους κινδύνους, το ΔΝΤ συγκαταλέγει την επιβράδυνση των μεγάλων οικονομιών της Ευρωζώνης. Ήδη τα σημάδια επιβράδυνσης της ανάπτυξης στους βασικούς εμπορικούς εταίρους της χώρας μας και εισαγωγείς των προϊόντων μας, αποτελούσαν ανησυχία και προ των δασμών, παρά τους ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Αυτή η ανησυχία, ωστόσο, ενισχύεται από το νέο περιβάλλον του εμπορικού πολέμου που ξέσπασε μετά από τις ανακοινώσεις δασμών του Ντόναλντ Τραμπ στις 2 Απριλίου. Ακόμα και αν η Ελλάδα δεν έχει ισχυρές άμεσες επιπτώσεις, οι μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Γερμανία, αναμένεται να επηρεαστούν σημαντικά, καθώς εξάγουν μεγάλο ποσοστό των προϊόντων τους (π.χ. αυτοκίνητα) στην αμερικανική αγορά.

Ήδη, χθες (07.04.2025) η Moody’s εξέδωσε προειδοποίηση πως οι οικονομίες οι οποίες θα πληγούν περισσότερο από τους δασμούς είναι η Ιρλανδία, η Σλοβακία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Ιταλία και η Αυστρία. Απευθείας, μέσα στη λίστα της Moody’s εντοπίζεται ο πρώτος και ο τρίτος και ο τρίτος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας από την άποψη της απορρόφησης των εξαγωγών της, η Ιταλία με 11,4% και η Γερμανία με 6,59%, σε στοιχεία 2023.

Τι σημαίνει το παραπάνω; Σημαίνει πως αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη της Moody’s (αλλά και ο κίνδυνος που «φοβάται» το ΔΝΤ) η Ελλάδα ενδεχόμενα να «χάσει» ένα σημαντικό ποσοστό από τις εξαγωγές της, καθώς δύο βασικοί εμπορικοί εταίροι της θα χτυπηθούν από πιθανή ύφεση και θα περιορίσουν την εισαγωγή των προϊόντων της.

Και αυτό, σε μία περίοδο, που η Ελλάδα επενδύει πολλά στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της, με το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής το οποίο συνήλθε χθες υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, να επιχειρεί να διαμορφώσει ένα σχέδιο για την απάντηση στις επιπτώσεις των δασμών με την ενίσχυση του εξαγωγικού χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας.

Στους κινδύνους που διατρέχει η ελληνική οικονομία, το ΔΝΤ συγκαταλέγει και την αβεβαιότητα της πολιτικής. Μια αβεβαιότητα η οποία αποδεικνύεται καταστροφική, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα των συνεδριάσεων των χρηματιστηρίων διεθνώς, καθώς μετά από τις ανακοινώσεις Τραμπ την προηγούμενη εβδομάδα, ο πλανήτης δεν γνωρίζει τι «ξημερώνει» για την παγκόσμια οικονομία, με όλες τις σταθερές του παγκόσμιου εμπορίου να ανατρέπονται, και ενώ μάλιστα δεν έχει καν ολοκληρωθεί ο κύκλος των μέτρων και αντίμετρων, καθώς η ΕΕ ακόμα επεξεργάζεται τις απαντήσεις της. Οι επιπτώσεις από αυτές, καθώς ενδεχόμενα θα πυροδοτήσουν νέες αντιδράσεις του Λευκού Οίκου, δεν μπορούν να προβλεφθούν, ούτε για την ελληνική, ούτε για την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολο της.

Ο κίνδυνος για την επάνοδο του πληθωρισμού

Το ΔΝΤ «βλέπει» για την Ελλάδα ανοδικούς πληθωριστικούς κινδύνους. Αυτοί προέρχονται από συνδυασμό διεθνών και εθνικών παραγόντων.

Είναι ευρέως αναμενόμενο πως ο δασμολογικός πόλεμος θα προκαλέσει άνοδο του πληθωρισμού, καθώς θα αυξηθούν πιθανότατα οι τιμές τόσο στα εγχώρια όσο και στα εισαγόμενα αγαθά, όπως άλλωστε επεσήμανε και ο CEO της JP Morgan.

«Είναι πιθανό να δούμε πληθωριστικά αποτελέσματα, όχι μόνο στα εισαγόμενα προϊόντα αλλά και στις εγχώριες τιμές, καθώς το κόστος εισροών αυξάνεται και η ζήτηση αυξάνεται στα εγχώρια προϊόντα», δήλωσε.

«Το αν το μενού των δασμών θα προκαλέσει ύφεση ή όχι παραμένει υπό αμφισβήτηση, αλλά θα επιβραδύνει την ανάπτυξη», πρόσθεσε.

Αυτή όμως είναι μόνο η διεθνής παράμετρος που απειλεί με άνοδο του πληθωρισμού διεθνώς, αλλά και στην Ελλάδα. Η εθνική πτυχή του κινδύνου αφορά τις εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες στην Ελλάδα παραμένουν ιδιαίτερα υψηλές ακόμα και ενώ επιβραδύνονται στην Ευρωζώνη, και έχουν στο επίκεντρο τους τον επίμονο «πυρήνα του πληθωρισμού» εξαιτίας της ακρίβειας στον ελληνικό τομέα των υπηρεσιών.

Μάλιστα, οι μισθολογικές αυξήσεις που ήδη «τρέχουν» (από 1η Απριλίου ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε στα 880 ευρώ, συμπαρασύροντας μια σειρά από επιδόματα, ενώ πιέζει ανοδικά τα γενικά επίπεδα των αμοιβών), ενισχύουν ακόμα περισσότερο τις πληθωριστικές πιέσεις, όπως αναφέρει το ΔΝΤ, καθώς εξηγεί πως η ισχυρότερη και πιο επίμονη από την αναμενόμενη αύξηση των μισθών θα μπορούσε να τροφοδοτήσει περαιτέρω τον πληθωρισμό των υπηρεσιών, ο οποίος ενδεχομένως να επιδεινωθεί από τις διακυμάνσεις στις παγκόσμιες και περιφερειακές τιμές της ενέργειας.