Η φάλαινα της Γροιλανδίας, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις ζει πάνω από 200 χρόνια, είναι το μόνο θηλαστικό που ξεπερνά σε μακροβιότητα τον άνθρωπο. Μια πρωτεΐνη επιδιόρθωσης του DNA που ανακαλύφθηκε στο κήτος ίσως βοηθήσει και εμάς να γίνουμε Μαθουσάλες, λένε οι ερευνητές που την ανακάλυψαν.
Μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Nature» προσφέρει μια εξήγηση, τουλάχιστον εν μέρει, στο ερώτημα του γιατί η φάλαινα της Γροιλανδίας (Balaena mysticetus), γνωστή και ως τοξοκέφαλη φάλαινα, δεν εμφανίζει σχεδόν ποτέ καρκίνο. Οι όγκοι προκύπτουν από τη συσσώρευση μεταλλάξεων που κάνουν τα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.
Σύμφωνα όμως με αυτό το μοντέλο, τα μεγαλόσωμα ζώα, τα οποία αποτελούνται από περισσότερα κύτταρα, θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, αφού υπάρχουν περισσότερα κύτταρα που μπορούν δυνητικά να ξεπεράσουν το κρίσιμο όριο μεταλλάξεων.
Κι όμως, πολυάριθμες μελέτες οδηγούν στην παράδοξη διαπίστωση ότι ο καρκίνος είναι σπάνιος σε μεγαλόσωμα ζώα όπως οι ελέφαντες και οι φάλαινες. Η παρατήρηση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα είδη αυτά πρέπει να διαθέτουν πρόσθετους, ή τουλάχιστον πιο αποτελεσματικούς, μηχανισμούς που προλαμβάνουν ή επιδιορθώνουν τις μεταλλάξεις του DNA.
Η φάλαινα της Γροιλανδίας, ένα απειλούμενο είδος της Αρκτικής με βάρος έως 80 τόνους, είναι δύσκολο να μελετηθεί στη φύση. Τη λύση για τη νέα μελέτη έδωσαν οι αυτόχθονες Ινουίτ της Αλάσκας, οι οποίοι επιτρέπεται να κυνηγούν το κήτος και δέχθηκαν να συγκεντρώσουν δείγματα. Οι ερευνητές καλλιέργησαν κύτταρα της φάλαινας στο εργαστήριο και ανίχνευσαν εξαιρετικά αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης CIRBP, η οποία επιδιορθώνει βλάβες στις οποίες κόβονται και οι δύο έλικες του μορίου του DNA.
Ως αποτέλεσμα, η φάλαινα συσσωρεύει λιγότερες μεταλλάξεις με την πάροδο του χρόνου. Και πράγματι, όταν οι ερευνητές προσέθεσαν την πρωτεΐνη CIRBP σε καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων, η επιδιόρθωση του DNA έγινε πιο αποτελεσματική. Και όταν τη χορήγησαν σε μύγες του ξιδιού (Drosophila melanogaster), ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο πειραματόζωο, τα έντομα έζησαν περισσότερο από το κανονικό.
Ενα άλλο σημαντικό εύρημα είναι ότι τα κύτταρα της φάλαινας παράγουν περισσότερη πρωτεΐνη CIRBP σε χαμηλές θερμοκρασίες, κάτι που οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να συμβαίνει και στον άνθρωπο. Επόμενος στόχος τους, είπαν, είναι να εξετάσουν τα επίπεδα της πρωτεΐνης σε χειμερινούς κολυμβητές.
