Προς εκτεταμένους αμοιβαίους δασμούς προσανατολίζεται ο Τραμπ από την 1η Απριλίου

Το επερχόμενο κύμα δασμών του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται πως θα είναι πιο στοχευμένο σε σχέση με το μπαράζ με το οποίο έχει κατά καιρούς απειλήσει, λένε συνεργάτες και σύμμαχοι του, κάτι που ενδέχεται να ανακουφίσει τις αγορές που ανησυχούν για το ενδεχόμενο ενός ολοκληρωτικού δασμολογικού πολέμου.

Ο Τραμπ ετοιμάζει μια ανακοίνωση δασμών για την «Ημέρα Απελευθέρωσης» στις 2 Απριλίου 2025, αποκαλύπτοντας τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς, που θεωρεί ως αντίποινα για δασμούς και άλλα εμπόδια που επιβάλλουν άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μακροχρόνιων συμμάχων των ΗΠΑ, σύμφωνα με το Bloomberg. Αυτό σημαίνει πως -σύμφωνα με το σενάριο αυτό- θα  αυξήσει τους αμερικανικούς δασμούς στο ύψος των δασμών που επιβάλλουν οι άλλες χώρες στα αμερικανικά προϊόντα και όχι πέραν αυτού του επιπέδου.

Αν και η ανακοίνωση θα παραμείνει μια πολύ σημαντική επέκταση των αμερικανικών δασμών, διαμορφώνεται ως πιο εστιασμένη από την εκτεταμένη μορφή δασμών που έχει κατά τα άλλα σκεφτεί ο Τραμπ, λένε αξιωματούχοι που γνωρίζουν το θέμα.

Ο Τραμπ θα ανακοινώσει εκτεταμένους αμοιβαίους δασμούς σε έθνη ή μπλοκ, αλλά πρόκειται να εξαιρέσει ορισμένους και – μέχρι στιγμής – η κυβέρνηση δεν σχεδιάζει ξεχωριστούς, κλαδικούς δασμούς, όπως είχε πει κάποτε ο Τραμπ, δήλωσαν αξιωματούχοι.

Παρόλα αυτά, ο Τραμπ επιδιώκει άμεσο αντίκτυπο με τους δασμούς του, σχεδιάζοντας να ανακοινώσει συντελεστές που θα τεθούν σε ισχύ αμέσως, δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.

Και τα μέτρα είναι πιθανό να επιβαρύνουν περαιτέρω τους δεσμούς με τα συμμαχικά έθνη και να προκαλέσουν τουλάχιστον κάποια αντίποινα, απειλώντας με κλιμάκωση. Μόνο οι χώρες που δεν έχουν δασμούς στις ΗΠΑ και με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα, δεν θα επιβαρυνθούν με δασμούς στο πλαίσιο του αμοιβαίου σχεδίου, δήλωσε ένας αξιωματούχος.

Όπως συμβαίνει με πολλές πολιτικές διαδικασίες υπό τον Τραμπ, η κατάσταση παραμένει ρευστή και καμία απόφαση δεν είναι οριστική μέχρι να την ανακοινώσει ο πρόεδρος. «Η 2α Απριλίου θα είναι η ημέρα απελευθέρωσης της Αμερικής. Μας έχουν κλέψει όλες οι χώρες του κόσμου, φίλοι και εχθροί», δήλωσε ο Τραμπ την Παρασκευή (21.3.2025). Θα αποφέρει «δεκάδες δισεκατομμύρια», πρόσθεσε, ενώ ένας άλλος σύμβουλος δήλωσε πρόσφατα ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να αποφέρουν τρισεκατομμύρια δολάρια σε μια δεκαετία.

Αξιωματούχοι του Τραμπ αναγνώρισαν δημοσίως τις τελευταίες ημέρες ότι ο κατάλογος των χωρών – στόχων μπορεί να μην είναι καθολικός και ότι άλλοι υφιστάμενοι δασμοί, όπως στον χάλυβα, μπορεί να μην είναι απαραίτητα σωρευτικοί, γεγονός που θα μείωνε σημαντικά το δασμολογικό πλήγμα στους εν λόγω τομείς. Αυτό περιλαμβάνει σχόλια από τον ίδιο τον Τραμπ, ο οποίος επικεντρώνει όλο και περισσότερο τις παρατηρήσεις του στα αμοιβαία μέτρα.

Πρόκειται ήδη για μια υποχώρηση από τα αρχικά του σχέδια για έναν παγκόσμιο οριζόντιο δασμό με ενιαίο συντελεστή, ο οποίος αργότερα μετατράπηκε σε «αμοιβαία» πρόταση που θα ενσωμάτωνε δασμούς και μη δασμολογικά εμπόδια. Δεν είναι σαφές ποιες χώρες θα συμπεριλάβει ο Τραμπ στο πλαίσιο της πιο στοχευμένης προσέγγισής του. Έχει αναφέρει την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Μεξικό, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, τον Καναδά, την Ινδία και την Κίνα ως εμπορικές καταχρήσεις όταν συζητούσε το θέμα, δήλωσε αξιωματούχος.

Aν και στενότερο σε πεδίο εφαρμογής, το σχέδιο του Τραμπ εξακολουθεί να είναι μια πολύ ευρύτερη ώθηση από ό,τι στην πρώτη του θητεία και θα δοκιμάσει την όρεξη των αγορών για αβεβαιότητα και μια σειρά από φόρους στις εισαγωγές.

«Θα υπάρξουν μεγάλοι δασμοί που θα τεθούν σε ισχύ και ο πρόεδρος θα τους ανακοινώσει ο ίδιος», δήλωσε την Πέμπτη 20 Mαρτίου 2025 η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ.

«Ένα από τα πράγματα που βλέπουμε από τις αγορές είναι ότι περιμένουν ότι θα υπάρξουν αυτοί οι πραγματικά μεγάλοι δασμοί σε κάθε χώρα», δήλωσε στον παρουσιαστή του Fox Business Λάρι Κούντλοου, ο οποίος κατείχε τη θέση του Hassett κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ. «Νομίζω ότι οι αγορές πρέπει να αλλάξουν τις προσδοκίες τους, επειδή δεν είναι όλοι αυτοί που μας εξαπατούν στο εμπόριο, αλλά μόνο μερικές χώρες και αυτές οι χώρες θα δουν κάποιους δασμούς».

Ο Τραμπ έχει επίσης δεσμευτεί να συνδυάσει αυτούς τους δασμούς με κλαδικούς δασμούς στα αυτοκίνητα, τα τσιπ ημιαγωγών, τα φαρμακευτικά φάρμακα και την ξυλεία. Οι δασμοί για τα αυτοκίνητα, συγκεκριμένα, είπε ότι θα έρθουν στην ίδια παρτίδα. «Θα το κάνουμε στις 2 Απριλίου, νομίζω», είπε σε εκδήλωση στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο.

Αλλά τα σχέδια για αυτά παραμένουν ασαφή και, από τώρα, δεν προβλέπεται να δρομολογηθούν στην ίδια εκδήλωση της «ημέρας απελευθέρωσης», δήλωσαν αξιωματούχοι.

Ένας δασμός για τα αυτοκίνητα εξακολουθεί να εξετάζεται και ο Τραμπ δεν το έχει αποκλείσει κάποια άλλη στιγμή, δήλωσαν αξιωματούχοι. Αλλά η εξαίρεση του μέτρου από την ανακοίνωση της 2ας Απριλίου θα ήταν ευπρόσδεκτη είδηση για τον τομέα των αυτοκινήτων, ο οποίος αντιμετώπιζε την προοπτική να υπάρξουν έως και τρεις ξεχωριστές ροές δασμών που θα επιβάρυναν τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Η εκδήλωση της «ημέρας απελευθέρωσης» μπορεί επίσης να περιλαμβάνει κάποιες ανατροπές των δασμών, αν και αυτό είναι αβέβαιο. Ο Τραμπ επέβαλε, και στη συνέχεια ανακάλεσε σε μεγάλο βαθμό, δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό για την αποτυχία, όπως είπαν οι ΗΠΑ, να επιβραδύνουν τις αποστολές φαιντανύλης με προορισμό τις ΗΠΑ. Η τύχη αυτών παραμένει βαθιά ασαφής: μια παύση του Τραμπ σε τμήματα αυτών των δασμών πρόκειται να λήξει, αλλά οι δασμοί θα μπορούσαν να καταργηθούν εντελώς και να αντικατασταθούν με τον αντίστοιχο αριθμό, δήλωσαν αξιωματούχοι.

Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι δασμοί χάλυβα και αλουμινίου δεν είναι απαραίτητο να προστεθούν στα ποσοστά ανά χώρα. «Θα έχω μια καλύτερη αίσθηση όσο πλησιάζουμε προς τις 2 Απριλίου. Έτσι, θα μπορούσαν να στοιβαχτούν», δήλωσε στο Fox Business την περασμένη εβδομάδα. Στην ίδια συνέντευξη, είπε ότι περίπου το 15% των χωρών είναι οι χειρότεροι παραβάτες.

«Πρόκειται για το 15% των χωρών, αλλά είναι ένα τεράστιο ποσό του όγκου των συναλλαγών μας», είπε, αναφερόμενος σε αυτές ως “βρώμικες 15” και υποδηλώνοντας ότι είναι ο στόχος. «Και έχουν σημαντικούς δασμούς, και εξίσου σημαντικούς με τους δασμούς ή κάποιους από αυτούς τους μη δασμολογικούς φραγμούς, όπου έχουν παραγωγή εγχώριου περιεχομένου, όπου κάνουν δοκιμές στα δικά μας – είτε πρόκειται για τα τρόφιμά μας, είτε για τα προϊόντα μας, που δεν έχουν καμία ομοιότητα με την ασφάλεια ή με οτιδήποτε κάνουμε εμείς στα προϊόντα τους», είπε.

Οι σύμβουλοι του Τραμπ εξέταζαν, πριν εγκαταλείψουν, μια επιλογή τριών επιπέδων για τους παγκόσμιους δασμούς, όπου οι χώρες ομαδοποιούνταν με βάση το πόσο σοβαρούς θεωρούσε η κυβέρνηση τους δικούς τους φραγμούς, δήλωσαν άνθρωποι που γνωρίζουν τα σχέδια. Η επιλογή αυτή αναφέρθηκε νωρίτερα από τη Wall Street Journal.

Ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως βασικό εργαλείο τόσο για να κατευθύνει νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ όσο και για να αξιοποιήσει νέες πηγές εσόδων, με τις οποίες ελπίζει να αντισταθμίσει τις φορολογικές περικοπές που εξετάζουν οι Ρεπουμπλικάνοι.

«Οι δασμοί θα κάνουν την Αμερική πιο ανταγωνιστική. Θα δώσουν κίνητρα για επενδύσεις στην Αμερική», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Στίβεν Μίραν, πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Τραμπ, αρνούμενος να αναλύσει τα βήματα.

Ο Λευκός Οίκος έχει επίσης υποστηρίξει ότι τα τρισεκατομμύρια δολάρια σε υποσχεθείσες ανακοινώσεις από ξένες χώρες και εταιρείες παρέχουν αποδείξεις ότι τα σχέδια του Τραμπ λειτουργούν. Ο Μιράν δήλωσε στο Fox Business την περασμένη εβδομάδα ότι οι συνομιλίες συνεχίζονται ενόψει της προθεσμίας της 2ας Απριλίου.

«Νομίζω ότι είναι απολύτως λογικό να περιμένουμε ότι θα μπορούσαμε να συγκεντρώσουμε τρισεκατομμύρια δολάρια από τους δασμούς σε ένα 10ετές δημοσιονομικό παράθυρο και, όπως είπα και πριν, να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα έσοδα για να χρηματοδοτήσουμε χαμηλότερους συντελεστές για τους Αμερικανούς εργαζόμενους, για τις αμερικανικές επιχειρήσεις», είπε.

Παρόλα αυτά, οι οικονομολόγοι αμφισβήτησαν το κατά πόσον οι δασμοί θα έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στο έλλειμμα, ιδίως αν ληφθεί υπόψη ο κίνδυνος πληθωρισμού ή οικονομικής επιβράδυνσης.

Οι εταιρείες θα μπορούσαν επίσης να προσαρμοστούν, ιδίως εάν δεν υπόκεινται σε όλες τις χώρες στις εισφορές. Τα τελωνειακά έσοδα των ΗΠΑ από την Κίνα αυξήθηκαν κατακόρυφα μετά την επιβολή των δασμών το 2018, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε πέρυσι το Ινστιτούτο Peterson για τα Διεθνή Οικονομικά, αλλά στη συνέχεια κορυφώθηκαν το 2022 και μειώθηκαν απότομα το 2023.