Ο «Πόλεμος Δύο Κόσμων»: Quartz ή Μηχανικό Ρολόι;

Η γενίκευση της τεχνολογίας quartz στα ρολόγια τη δεκαετία του 1970 υπήρξε μία πραγματική επανάσταση για την ωρολογοποιία, υψηλή και χαμηλή. Η ακρίβεια που με τόσο κόπο προσπαθούσαν επί δεκαετίες και αιώνες να βελτιώσουν οι ωρολογοποιοί ήταν τώρα διαθέσιμη σε όλους και μάλιστα με πολύ χαμηλό κόστος. Ο κρύσταλλος χαλαζία μεταδίδει την πιεζοηλεκτρική ενέργεια με ακρίβεια δευτερολέπτου με κόστος που αντιστοιχεί σε κλάσμα εκείνου ενός μηχανικού ρολογιού.

Αν και η πιεζοηλεκτρικές ιδιότητες του χαλαζία είχαν εντοπιστεί ήδη από τα τελη του 19ου αιώνα, η αξιοποίησή του για την ακριβέστατη καταμέτρηση της ώρας χρειάστηκε περαιτέρω εξέλιξη και μόνο μεταπολεμικά άρχισαν να δημιουργούνται οι τεχνικές συνθήκες για τη δημιουργία ενός ρολογιού χειρός με τεχνολογία quartz. Τη δεκαετία του 1960 Ιάπωνες και Ελβετοί ωρολογοποιοί ανταγωνίζονταν για το ποιος θα το πετύχει πρώτος, με νικητή τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου: το Seiko Astron εμφανίστηκε στην αγορά τον Δεκέμβριο του 1969 και λίγους μήνες αργότερα το Omega Electroquartz. Το 1971 ακολούθησε το Girard Perregaux Caliber 350.

Όπως φαίνεται και από τον όλο και πιο φουτουριστικό σχεδιασμό, η νέα τεχνολογία δεν έλυσε απλώς ένα ζήτημα κόστους και ακρίβειας αλλά έδωσε και και μια νέα ώθηση στην αισθητική. Η δεκαετία του 1980 είδε να εμφανίζονται μικρά ελαφριά πλαστικά «αναλώσιμα» ρολόγια μπαταρίας. Η αποθέωση της ποπ αισθητικής που επέτρεψε η νέα τεχνολογία ήταν η εμφάνιση της Swatch το 1983.

Όπως κάθε νέα τεχνολογία, έτσι και αυτή, στο ξεκίνημα της προκάλεσε αναστάτωση, ώστε στον χώρο της ωρολογοποιίας όλη η περίοδος να έχει καταγραφεί ως η «Κρίση του quartz». Παραδοσιακές ωρολογοποιίες που δεν «καβάλησαν το κύμα» δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν και έκλεισαν, ενώ άλλες έσπευσαν να την υιοθετήσουν. Πολλά κλασικά μοντέλα απέκτησαν έτσι τις quartz εκδοχές τους, όπως για παράδειγμα quartz μοντέλα του Tank της Cartier ή τα quartz Oyster της Rolex. Ο μηχανισμός τότε δεν προβλήθηκε ως οικονομικότερη εναλλακτική, αλλά ως τεχνολογία αιχμής που συνδύαζε ακρίβεια και οικονομία – αφού δεν χρειαζόταν και συντήρηση. Τα περισσότερα καλά quartz εκείνης της περιόδου λειτουργούν ακόμα άψογα.

Το Omega Electroquartz, ένα από τα πρώτα quartz ρολόγια.

Τα quartz έχουν πέσει σε «δυσμένεια»

Ακολουθώντας όμως τις ταλαντώσεις αυτού που εν προκειμένω ταιριαστά ονομάζουμε «το εκκρεμές της ιστορίας», οι μεγάλοι οίκοι και οι συλλέκτες επιστρέφουν στη μηχανικότητα. Εάν θα μπορούσαμε να πάρουμε μόνο ένα παράδειγμα, το κλασικό Polo της Piaget, ένα από τα πιο εμβληματικά ρολόγια (εικονικά θα τα λέγαμε εάν θέλαμε να πάρουμε το αντιδάνειο από το iconic) της δεκαετίας του 1980 (κυκλοφόρησε το 1979), στην επετειακή επανέκδοση του αρχικού σχεδίου το 2024, ήταν πανομοιότυπο εξωτερικά, διέφερε όμως πολύ στο μέσα του. Ακολουθώντας τις επιταγές της εποχής, ο αρχικός μηχανισμός quartz έχει αντικατασταθεί από έναν αυτόματο μηχανισμό.

Το ίδιο φαινόμενο είδαμε και στα καθ’ ημἀς με την επανέκδοση του The Time is Now, το ρολόι του ελληνικού οίκου House of Minas. Η πρώτη κυκλοφορία ήταν quartz, η πρόσφατη επανέκδοση με αυτόματο ελβετικό μηχανισμό.

Το φαινόμενο είναι γνωστό: η τεχνολογία που ήταν κάποτε αιχμής, κατόπιν γενικέυεται και γίνεται προσιτή σε όλους, οπότε ο ρέκτης πρέπει να πάει ένα βήμα παραπέρα – ή παραπίσω. Αυτή τη στιγμή, το μηχανικό ρολόι γνωρίζει την απόλυτη άνθιση, και το quartz περνάει τη φάση της απόλυτης banalization. Λίγοι πλέον προβάλλουν τα quartz στην υψηλή ωρολογοποιία και όλοι αγωνίζονται για να δημιουργήσουν όλο και καλύτερους μηχανικούς μηχανισμούς. Αυτό περιμένει η αγορά και οι συλλέκτες, που πλέον απαξιώνουν το quartz. Διότι από τη στιγμή που το quartz έχει γίνει τόσο πανταχού παρών, το ερώτημα γεννάται: τι νόημα έχει να ντύνουμε έναν «φτηνό» μηχανισμό με ακριβό περίβλημα;

Η ερώτηση κρύβει προφανώς και την απάντησή της: αυτή τη στιγμή, η  αγορά λέει όχι, καθώς από τη στιγμή που η τεχνολογία quartz  έπαψε να αποτελεί αιχμή του δόρατος και κάτι το καινούργιο, και το ρολόι γίνεται όλο και περισσότερο ένα συλλεκτικό αντικείμενο, εμφανίζεται αντίστοιχα η ανάγκη και ο μηχανισμός να είναι κομμάτι της συνολικής συλλεκτικότητας, να έχει δηλαδή και ένα μηχανικό ενδιαφέρον, πέραν από την αισθητική του ποιότητα. Σε αυτό συντείνει και η τάση για συγχώνευση εσωτερικού και εξωτερικού στο ρολόι, με τη σκελετοποίηση και τους εμφανείς μηχανισμούς.

Ενα ρολόι υψηλής ωρολογοποιίας αναδεικνύει με τη εξωτερική μορφολογία του παραδοσιακές τεχνικές, οπότε περιμένεις και εσωτερικά να συμβαίνει κάτι αντίστοιχο με τον μηχανισμό.

Τι μηχανισμό να επιλέξεις στο ρολόι σου;

Άλλωστε μπορεί να το δει κανείς και γενικότερα: ένα ρολόι υψηλής ωρολογοποιίας αναδεικνύει με τη εξωτερική μορφολογία του παραδοσιακές τεχνικές, οπότε περιμένεις και εσωτερικά να συμβαίνει κάτι αντίστοιχο με τον μηχανισμό. Σε ένα ενδιαφέρον παιχνίδι δημιουργικότητας, τα τελευταία χρόνια βλεπουμε τεράστια έρευνα να γίνεται προκειμένου οι παραδοσιακές τεχνολογίες της ωρολογοποιίας να υιοθετήσουν νέα υλικά αλλά και να διευρύνουν τις υπαρκτές τους δυνατότητες. Η τάση στην υψηλη ωρολογοποιία σήμερα είναι σαφώς προς έναν μηχανικό μηχανισμό αιχμής.

Αν λοιπόν σκέφτεστε να αγοράσετε ένα μοντέλο υψηλής ωρολογοποιίας και αμφιταλλαντεύσετε μεταξύ quartz και μηχανικού, το ερώτημα είναι δύσκολο, καθώς μπορεί το εσωτερικό να μη σας ενδιαφέρει, άρα και να μη θέλετε να δώσετε τα επιπλέον χρήματα, αλλά από την άλλη μέχρι να αλλάξει η τάση στην αγορά, το κύρος και κατ’ επέκτασιν η μεταπωλητική αξία του quartz θα είναι σαφώς πιο περιορισμένη. Φυσικά, αν έχετε ένα παλαιό κλασικό quartz, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το απαξιώσετε, καθώς ορισμένα μοντέλα είναι και άκρως συλλεκτικά.

Από την άλλη, αν θέλετε ένα ωραίο και ευχάριστο καθημερινό ρολόι για να σας λέει την ώρα, χωρίς άγχος και χωρίς να ξοδευθείτε, υπάρχουν πολλά ωραία και πάρα πολύ οικονομικά quartz, με ευφάνταστο σχέδιο και πετυχημένη αισθητική, και ορισμένα μάλιστα εξίσου συλλεκτικά με μηχανικά, όπως το μαύρο Swatch για την Biennale Τέχνης της Βενετίας του 2024 FOREIGNERS EVERYWHERE (πωλούνταν μόνο στην έκθεση). Στο χαμηλό επίπεδο τιμών τα quartz μάλιστα είναι και μονόδρομος, καθώς αυτό που σίγουρα δεν αξίζει τον κόπο να πληρώσετε είναι οι μαζικά παραγόμενοι φτηνοί μηχανικοί μηχανισμοί, που είναι αρκετά αναξιόπιστοι και πρέπει να διορθώνονται σχεδόν καθημερινά.

Διαβάστε ακόμη: «Το αγαπημένο μου ρολόι»: Ο Στέφανος Τσαγκαράκης και το Rolex Daytona του

TAGS :

ρολόγια

x

Ακολουθήστε το Andro στο Facebook