Μικρό ρομπότ που χάθηκε κάτω από τον πάγο της Ανταρκτικής για 8 μήνες επιστρέφει με σπάνια δεδομένα

Ένα μικροσκοπικό ρομπότ εξερεύνησης διέσχισε τα παγωμένα νερά της Ανταρκτικής, καταδύθηκε κάτω από τους πάγους και, αφού επέζησε ως εκ θαύματος, έφερε «δώρα» για τους επιστήμονες.

Το 2020, ερευνητές του CSIRO, του εθνικού επιστημονικού οργανισμού της Αυστραλίας, ανέπτυξαν έναν πλωτήρα Argo – ρομποτικό όργανο που συλλέγει δεδομένα για τον ωκεανό – κοντά στον παγετώνα Totten, στην Ανατολική Ανταρκτική, αναφέρει το Gizmodo. Προς έκπληξη και απογοήτευσή τους, οι ασταθείς παλίρροιες της Ανταρκτικής έστειλαν τον πλωτήρα πιο νότια, όπου βυθίστηκε κάτω από την παγοκρηπίδα Denman.

«Φοβηθήκαμε το χειρότερο», εξηγούν οι επιστήμονες. «Αλλά οκτώ μήνες αργότερα επανεμφανίστηκε… Και είχε συλλέξει δεδομένα από μέρη που δεν είχαν μετρηθεί ποτέ πριν».

Πράγματι, με την κατάδυσή του ο πλωτήρας κατέγραψε δεδομένα που συλλέγονταν για πρώτη φορά σχετικά με τη θερμοκρασία και την αλατότητα του νερού κάτω από τις παγκοκρηπίδες Denman και Shackleton, αποκαλύπτοντας κρίσιμες πληροφορίες για την ευστάθεια και την υγεία τους σε μια εποχή έντονης κλιματικής πίεσης. Τα ευρήματα πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances.

Τι «είδε» κάτω από τις παγοκρηπίδες

Οι παγοκρηπίδες – γιγάντιες, παχιές πλατφόρμες πάγου που επιπλέει – λειτουργούν ως φυσικός προφυλακτήρας ανάμεσα στους παγετώνες της Ανταρκτικής και τον ωκεανό, επιβραδύνοντας το λιώσιμο των πάγων και τη συμβολή του στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Καθώς όμως η θερμοκρασία της θάλασσας αυξάνεται, το ζεστό νερό του ωκεανού συσσωρεύεται στο κάτω μέρος των παγοκρηπίδων. Ο τρόπος κατάρρευσής τους, ωστόσο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να μελετηθεί με ακρίβεια, καθώς οι παγοκρηπίδες μπορεί να έχουν πάχος εκατοντάδων ή και χιλιάδων μέτρων.

Έτσι, το ταξίδι του πλωτήρα Argo κάτω από τον πάγο αποδείχθηκε ένα απρόσμενο δώρο. Για οκτώ μήνες, το όργανο κατέγραφε κάθε πέντε ημέρες δεδομένα από τον πυθμένα της θάλασσας έως τη βάση του πάγου – είναι οι πρώτες ωκεανογραφικές μετρήσεις κάτω από παγοκρηπίδα στην Ανατολική Ανταρκτική.

Παρότι κάτω από τον πάγο έχασε την επαφή με το GPS, οι επιστήμονες κατάφεραν να ανασυνθέσουν τη διαδρομή του καταγράφοντας τις στιγμές που «χτυπούσε» στην οροφή του πάγου. Έτσι, μπόρεσαν να εκτιμήσουν το πάχος των παγοκρηπίδων και να το συγκρίνουν με δορυφορικά δεδομένα. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η βόρεια παγοκρηπίδα Shackleton δεν έχει ακόμη εκτεθεί σε θερμά νερά, σε αντίθεση με τον παγετώνα Denman, όπου φαίνεται ότι το λιώσιμο έχει ήδη ξεκινήσει. Ο πλωτήρας κατέγραψε επίσης ένα ευαίσθητο θερμικό σύστημα κάτω από τις παγοκρηπίδες, το οποίο φαινόταν να συγκρατεί τον πάγο – προς το παρόν, τουλάχιστον.

Ωθούμενοι από αυτή την απρόσμενη επιτυχία του Argo, οι ερευνητές σχεδιάζουν να στείλουν περισσότερoυς τέτοιους πλωτήρες σε ανεξερεύνητες πολικές περιοχές. Αν και δεν μπορούν να διαπεράσουν τον συμπαγή πάγο, τα δεδομένα τους κρίνονται πολύτιμα για τη βελτίωση των υπολογιστικών μοντέλων και τη μείωση της αβεβαιότητας γύρω από τις μελλοντικές προβλέψεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.