Η Ισπανία πιέζει την ΕΕ να συνεργαστεί με την Κίνα για να αντιμετωπίσει τους δασμούς Τραμπ

Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, αναμένεται να φτάσει στο Πεκίνο την Παρασκευή (11.4.2025), θα είναι ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που επισκέπτεται την Κίνα από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου.

Με συμφωνίες που αναμένεται να υπογραφούν σε τομείς όπως τα φαρμακευτικά, τα γεωργικά και τα ιατρικά προϊόντα, ο Σάντσεθ μπορεί να υποστηρίξει ότι η Ισπανία είναι ο εταίρος που θα επιλέξει η Κίνα στην Ευρώπη σε μια εποχή αυξανόμενης οικονομικής αβεβαιότητας. Από την πλευρά του, ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπινγκ είναι απίθανο να αμελήσει να υποστηρίξει ότι το Πεκίνο είναι πιο αξιόπιστος σύμμαχος για την Ευρώπη από ό,τι η Ουάσιγκτον αυτές τις μέρες.

Το αποτέλεσμα είναι μια ευκαιρία και για τους δύο να υπερασπιστούν στενότερους δεσμούς, καθώς οι αντίστοιχες σχέσεις τους με τις ΗΠΑ δέχονται σοβαρή πίεση. 

«Ένας από τους καλύτερους τρόπους για την καταπολέμηση της απειλής των δασμών είναι η ενίσχυση όλων των ειδών των σχέσεων και, στο εμπόριο, η Κίνα μπορεί να διαδραματίσει τεράστιο ρόλο», δήλωσε η Cristina Gallach, πρώην αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών της Ισπανίας και αναπληρώτρια γενική γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών. Για τον Σάντσεθ, είπε, αυτό «καθιστά το ταξίδι όχι μόνο επίκαιρο, αλλά και έξυπνο».

Σε ενημέρωση των δημοσιογράφων πριν προσγειωθεί στο Ανόι, ο Σάντσεθ δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να αλλάξει στάση απέναντι στην Κίνα και η Κίνα απέναντι στην Ευρώπη, λέγοντας ότι η Ισπανία μπορεί να διαδραματίσει ρόλο ως οικοδόμος πιο ισορροπημένων συμμαχιών μεταξύ των δύο. Η κατάσταση με τις ΗΠΑ υπό τον Τραμπ απαιτεί από όλους να προσαρμοστούν και να δουν πώς οι εμπορικές σχέσεις εξισορροπούνται, πρόσθεσε.

Πέρυσι, ο Σάντσεθ επέκρινε τους δασμούς της ΕΕ στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα και έκτοτε εξασφάλισε επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ στην παραγωγή μπαταριών, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων. Η επίσκεψή του υπόσχεται νέες ή αυξημένες κινεζικές επενδύσεις στους ίδιους τομείς. 

Όπως είπε ένας γνώστης των σκέψεων στη Μαδρίτη, η ΕΕ και η Ισπανία θεωρούν την Κίνα εταίρο, ανταγωνιστή και αντίπαλο. Η Ισπανία, ωστόσο, εστιάζει περισσότερο στην Κίνα ως εταίρο, δήλωσαν πηγές στο Bloomberg. Το ταξίδι, μέσω Βιετνάμ, θα είναι το τρίτο του στην Κίνα μέσα σε δύο χρόνια και, από την πλευρά της ισπανικής κυβέρνησης, το γεγονός ότι ο Σάντσεθ έχει συναντηθεί τρεις φορές με τον Σι είναι απόδειξη ότι το Πεκίνο βλέπει την Ισπανία ως σημαντικό εταίρο.

Υπάρχει όμως και ένας ευρύτερος στόχος. Μέρος της στρατηγικής του Σάντσεθ αφορά την ώθηση της Ευρώπης να διαμορφώσει μια σχέση με την Κίνα που να είναι ανεξάρτητη από τους δεσμούς της με τις ΗΠΑ, αναφέρει το Bloomberg. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει απλώς να υποκύψει στις απαιτήσεις της Ουάσινγκτον για την απομόνωση της Κίνας. 

Παρόμοια άποψη διατυπώνουν και Κινέζοι αξιωματούχοι, οι οποίοι εξηγούν την όποια ευρωπαϊκή κριτική ως κατευθυνόμενη από τις ΗΠΑ. Σε άρθρο του στην υποστηριζόμενη από το κράτος εφημερίδα Global Times που δημοσιεύθηκε στις 31 Μαρτίου, ο Zhao Junjie, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, περιέγραψε την επίσκεψη του Σάντσεθ ως μέρος μιας αλλαγής «νοοτροπίας» της ΕΕ που πρέπει να ενθαρρυνθεί μακριά από την κυβέρνηση Trump και προς την Κίνα.

«Οι αυξανόμενες ρήξεις με τις ΗΠΑ, η κλιμάκωση των εμπορικών συγκρούσεων και η μείωση της αμοιβαίας πολιτικής εμπιστοσύνης έχουν προκαλέσει σημαντική ανησυχία στους ιθύνοντες της ΕΕ», έγραψε ο Ζάο. «Ως αποτέλεσμα, η διατήρηση στενών οικονομικών δεσμών με την Κίνα έχει αναπόφευκτα καταστεί στρατηγική επιλογή για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, όταν η διατλαντική σχέση διασπάται». 

Ο βαθμός στον οποίο ο 53χρονος Ισπανός θα μπορέσει να διαμορφώσει την πολιτική της ΕΕ δεν είναι σαφής, σημειώνει το Bloomberg. Οι απόψεις απέναντι στην Κίνα έχουν σκληρύνει στις περισσότερες πρωτεύουσες μετά την πανδημία, με την άρνηση του Σι να καταδικάσει τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν για τον πόλεμο της Μόσχας στην Ουκρανία να προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ζημιά.

Η Ιταλία αποσύρθηκε από τη ναυαρχίδα του Σι, την Πρωτοβουλία Belt and Road, στα τέλη του 2023, καθώς τα προσδοκώμενα οικονομικά οφέλη απέτυχαν να υλοποιηθούν. Και ενώ ο Σάντσεζ επιθυμεί περισσότερες επιχειρήσεις με το Πεκίνο, ο επερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, ο Φρίντριχ Μερτς, προειδοποίησε τις εγχώριες εταιρείες κατά της πραγματοποίησης μεγαλύτερων επενδύσεων στην Κίνα. 

Ο Πέδρο Σάντσεζ είναι σε κάθε περίπτωση κάτι σαν εξαίρεση στην Ευρώπη. Ένας από τους λίγους κεντροαριστερούς ηγέτες στην ΕΕ -μια ομάδα που μειώνεται και θα γίνει ακόμη μικρότερη μόλις ο Όλαφ Σολτς παραιτηθεί από τη θέση του στη Γερμανία- ο Σάντσεζ δεν συμβαδίζει με το μεγαλύτερο μέρος του μπλοκ (σ.σ. ΕΕ) μόνο σε ό,τι αφορά τα πολιτικά του χρώματα. Είναι ανένδοτος υπέρ της μετανάστευσης σε μια εποχή που οι ομόλογοί του σφίγγουν τα σύνορα. Υπολείπεται στις αμυντικές δαπάνες, καθώς η στρατιωτική ισχύς δεν θεωρείται ότι κερδίζει ψήφους στην Ισπανία, με αποτέλεσμα να έχει τον μικρότερο αμυντικό προϋπολογισμό στο NATΟ σε σχέση με το οικονομικό μέγεθος.

Ο Σάντσεθ «επιδιώκει να είναι ο ηγέτης της Σοσιαλδημοκρατίας στον 21ο αιώνα, υπερασπιζόμενος τον ρόλο του κράτους ως μοχλού της οικονομίας, υπερασπιζόμενος την ισότητα, τις πράσινες πολιτικές και την πολυμέρεια», δήλωσε η Cristina Monge, καθηγήτρια πολιτικής στο Universidad Complutense de Madrid.

Ωστόσο, η εστίασή του στην πράσινη μετάβαση σε μια εποχή που η κυβέρνηση Τραμπ υπονομεύει τις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ότι κολυμπάει ενάντια στο πολιτικό ρεύμα. Όπως και να έχει, είναι ένας ακόμη λόγος που η κυβέρνηση εργάζεται για τις σχέσεις της με την Κίνα και επιθυμεί να γίνουν περισσότερες επενδύσεις, λέει το Bloomberg. 

Μόνο τον Δεκέμβριο, η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία Chery εγκαινίασε ένα εργοστάσιο ηλεκτρικών οχημάτων (EV) κοντά στη Βαρκελώνη σε συνεργασία με μια τοπική εταιρεία- η China Three Gorges ανακοίνωσε ότι αγοράζει ένα από τα μεγαλύτερα ηλιακά πάρκα της Ισπανίας- και η CATL, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής μπαταριών EV στον κόσμο, δήλωσε ότι θα συνεργαστεί με την Stellantis για την κατασκευή ενός εργοστασίου αξίας 4,1 δισ. ευρώ.

Η εστίαση της πολιτικής του στην ενέργεια και τις καθαρές τεχνολογίες ισοδυναμεί με την ενίσχυση της ασφάλειας και έτσι «η επίσκεψη στην Κίνα εντάσσεται στην ιδέα της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης», υποστήριξε ο Monge. Παρά το γεγονός ότι ηγήθηκε μιας σειράς ολοένα και πιο εύθραυστων συνασπισμών κατά τη διάρκεια σχεδόν επτά ετών στην εξουσία, έχει επιτύχει την ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη από κάθε άλλη μεγάλη οικονομία της ΕΕ, βοηθούμενος από την ισχυρή μετανάστευση. 

Η Μαδρίτη βλέπει επίσης την οικοδόμηση δεσμών με την Κίνα ως έναν τρόπο να αυξήσει την επιρροή της στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική, περιοχές όπου το Πεκίνο έχει κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, η Αφρική έρχεται περισσότερο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Ισπανίας ως αποτέλεσμα της μετατόπισης των μεταναστευτικών προτύπων, με τον αυξημένο αριθμό ανθρώπων που κατευθύνονται προς τα Κανάρια Νησιά να προστίθεται στις ροές κατά μήκος της άμεσης διαδρομής μέσω της Μεσογείου.

Σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ο Σάντσεθ προσπάθησε να δημιουργήσει νομικά καθεστώτα που θα επέτρεπαν την άφιξη ξένων εργατών, γεγονός που οδήγησε σε συγκρούσεις με την αντιπολίτευση. Ωστόσο, η πολιτική της Κίνας είναι ευρέως κοινή σε όλο το πολιτικό φάσμα της Ισπανίας. «Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για το Πεκίνο», δήλωσε ο Mario Esteban, επικεφαλής του Κέντρου Ερευνών για την Ανατολική Ασία στο Universidad Autónoma de Madrid. «Αυτό επιτρέπει στην Κίνα να δει την Ισπανία ως έναν σταθερό, μεσοπρόθεσμο εταίρο και μια από τις σημαντικότερες χώρες της ΕΕ – μια ευκαιρία».