Πέρυσι, περισσότεροι από 18.000 ηλικιωμένοιμε άνοια έφυγαν από τα σπίτια τους και δηλώθηκαν ως αγνοούμενοι στην Ιαπωνία. Σχεδόν 500 βρέθηκαν αργότερα νεκροί. Σύμφωνα με την αστυνομία, τέτοια περιστατικά έχουν διπλασιαστεί από το 2012.
Οι ηλικιωμένοι ηλικίας 65 ετών και άνω αποτελούν πλέον σχεδόν το 30% του πληθυσμού της Ιαπωνίας, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο μετά το Μονακό, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας έχει αναγνωρίσει την άνοια ως μία από τις πιο επείγουσες προκλήσεις, με το Υπουργείο Υγείας να εκτιμά ότι το κόστος υγειονομικής και κοινωνικής φροντίδας που σχετίζεται με την άνοια θα φτάσει τα 14 τρισεκατομμύρια γιεν (90 δισ. δολάρια, 67 δισ. λίρες) έως το 2030, από 9 τρισεκατομμύρια γιεν το 2025. Η κρίση αυτή επιδεινώνεται περαιτέρω από τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού και τους αυστηρούς περιορισμούς στους ξένους εργαζομένους που εισέρχονται στη χώρα για να προσφέρουν φροντίδα.
Στην πιο πρόσφατη στρατηγική της, η κυβέρνηση έχει δείξει μια ισχυρότερη στροφή προς την τεχνολογία για να ελέγξει τις εξαφανίσεις ηλικιωμένων.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
GPS για τον εντοπισμό αγνοουμένων
Σε ολόκληρη τη χώρα υιοθετούνται συστήματα που βασίζονται σε λειτουργίες πλοήγησης. Συγκεκριμένα ορισμένες περιοχές προσφέρουν φορετές συσκευές GPS που μπορούν να ειδοποιούν τις αρχές τη στιγμή που ένα άτομο απομακρύνεται από μια προκαθορισμένη περιοχή.
Σε κάποιες πόλεις, μάλιστα, οι εργαζόμενοι σε καταστήματα ψιλικών λαμβάνουν ειδοποιήσεις σε πραγματικό χρόνο, ένα είδος «δικτύου ασφαλείας» της κοινότητας που μπορεί να εντοπίσει έναν αγνοούμενο μέσα σε λίγες ώρες.
Τεχνητή νοημοσύνη για έγκαιρη διάγνωση
Μια άλλη στρατηγική στοχεύει στη ρίζα του προβλήματος της συγκεκριμένης κρίσης. Το σύστημα aiGait των Fujitsu και Acer Medical χρησιμοποιεί Τεχνητή Νοημοσύνη για να αναλύει τη στάση του σώματος και τα πρότυπα βάδισης, εντοπίζοντας πρώιμα σημάδια άνοιας, όπως πιο αργές στροφές ή δυσκολία στο να σταθεί κάποιος όρθιος, δημιουργώντας «σκελετικά» περιγράμματα που μπορούν να εξετάσουν οι γιατροί κατά τους τακτικούς ελέγχους.
«Η έγκαιρη διάγνωση ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία θεωρούνται καθοριστικής σημασίας», λέει ο Hidenori Fujiwara, εκπρόσωπος της Fujitsu. «Αν οι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιούν δεδομένα καταγραφής κίνησης, μπορούν να παρέμβουν νωρίτερα και να βοηθήσουν τους ανθρώπους να παραμείνουν δραστήριοι για μεγαλύτερο διάστημα» εξηγεί.
Τα ρομπότ – φροντιστές του μέλλοντος
Την ίδια στιγμή, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Waseda αναπτύσσουν το AIREC, ένα ανθρωποειδές ρομπότ 150 κιλών, σχεδιασμένο ως «φροντιστής του μέλλοντος». Το συγκεκριμένο ρομπότ μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να φορέσει κάλτσες, να μαγειρέψει αυγά και να διπλώσει ρούχα. Οι επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Waseda ελπίζουν ότι στο μέλλον το AIREC θα μπορεί να αλλάζει πάνες ενηλίκων και να προλαμβάνει τις κατακλίσεις σε ασθενείς.
Παρόμοια ρομπότ χρησιμοποιούνται ήδη σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων για να παίζουν μουσική στους τρόφιμους ή να τους καθοδηγούν σε απλές διατάσεις. Παρακολουθούν επίσης τους ασθενείς τη νύχτα, αφού τοποθετούνται κάτω από τα στρώματα για να καταγράφουν τον ύπνο και τη φυσική κατάσταση, μειώνοντας την ανάγκη για τις νυχτερινές βάρδιες.
Ακούγεται τρομακτικό; Παρότι αναπτύσσονται ανθρωποειδή ρομπότ για το άμεσο μέλλον, ο επίκουρος καθηγητής Tamon Miyake λέει ότι το επίπεδο ακρίβειας και νοημοσύνης που απαιτείται θα χρειαστεί τουλάχιστον πέντε χρόνια προτού μπορούν να αλληλεπιδρούν με ασφάλεια με τους ανθρώπους. «Απαιτείται πλήρης αισθητηριακή κάλυψη του σώματος και προσαρμοστική κατανόηση – δηλαδή πώς να προσαρμόζεται για κάθε άτομο και κάθε κατάσταση» συμπληρώνει.
Φρένο στη μοναξιά
Η συναισθηματική υποστήριξη αποτελεί επίσης μέρος της καινοτομίας. Το Poketomo δεν είναι ένα… Pokemon, αλλά ένα ρομπότ ύψους 12 εκατοστών, που μπορεί να μεταφερθεί σε τσάντα. Υπενθυμίζει στους χρήστες να παίρνουν τη φαρμακευτική τους αγωγή, ενημερώνει σε πραγματικό χρόνο για τις καιρικές συνθήκες και προσφέρει συντροφιά σε όσους ζουν μόνοι, κάτι που, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, βοηθά στη μείωση της κοινωνικής απομόνωσης.
«Εστιάζουμε στα κοινωνικά προβλήματα και στο πώς η νέα τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην επίλυσή τους», δήλωσε στο BBC η Miho Kagei, υπεύθυνη ανάπτυξης στη Sharp.
Αναντικατάστατη η ανθρώπινη επαφή
Παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει κομβικός. «Τα ρομπότ πρέπει να συμπληρώνουν, όχι να αντικαθιστούν, τους φροντιστές», δήλωσε ο Δρ. Miyake, επιστήμονας του Πανεπιστημίου Waseda. «Μπορεί να αναλάβουν ορισμένες εργασίες, αλλά ο βασικός τους ρόλος είναι να υποστηρίζουν τόσο τους φροντιστές όσο και τους ασθενείς».
Στο κατάστημα με το χιουμοριστικό όνομα «Restaurant of Mistaken Orders» στη Σενγκάουα του Τόκιο, συρρέει κόσμος για να εξυπηρετηθεί από ασθενείς που πάσχουν από άνοια. Επομένως, το όνομα ταιριάζει γάντι. Εμπνευσμένη από την εμπειρία του πατέρα της, η ιδιοκτήτρια της καφετέριας, Akiko Kanna ήθελε έναν χώρο όπου οι άνθρωποι θα μπορούσαν να παραμένουν ενεργοί και να αισθάνονται ότι έχουν έναν σκοπό.
O Toshio Morita (δεξιά), σερβιτόρος στο Restaurant of Mistaken Orders. Πηγή: BBC
Ο Toshio Morita, ένας από τους σερβιτόρους, χρησιμοποιεί λουλούδια για να θυμάται ποιο τραπέζι παρήγγειλε τι. Παρά τη γνωστική εξασθένηση, απολαμβάνει την αλληλεπίδραση. Για τη σύζυγό του, ο συγκεκριμένος χώρος προσφέρει πολύτιμη ανάσα και τον βοηθά να παραμένει δραστήριος.
Και είναι μια έμπρακτη απόδειξη γιατί οι κοινωνικές παρεμβάσεις και η στήριξη της κοινότητας παραμένουν απαραίτητες. Η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει εργαλεία και ανακούφιση, αλλά η ουσιαστική ενασχόληση και η ανθρώπινη επαφή είναι εκείνες που πραγματικά στηρίζουν όσους ζουν με άνοια.
Διαβάστε επίσης
Μοναξιά: Ποια χώρα κρατά τα πρωτεία – Τι ισχύει για την Ελλάδα
Η σιωπηλή κρίση: Γιατί αυξάνονται οι θάνατοι από υπερβολική δόση φαρμάκων στους ηλικιωμένους
Απίστευτο! Νέοι σε κρίση ηλικίας και παππούδες που «ξανανιώνουν» – Τι συμβαίνει;
