Με κομμένη την ανάσα, αλλά όχι χωρίς σχεδιασμούς για τη δική της ανταπάντηση αναμένει η ΕΕ τις εξαγγελίες Τραμπ για την επιβολή δασμών «χωρίς εξαιρέσεις» σήμερα (2.4.25).
Η πρώτη συλλογική επεξεργασία των δασμών Τραμπ κατά της ΕΕ, αλλά και της απάντησης των Βρυξελλών σε αυτούς, σε επίπεδο ΕΕ αναμένεται να γίνει στις 7 – 8 Απριλίου 2025, οπότε είναι προγραμματισμένο το συμβούλιο των Ευρωπαίων υπουργών Εμπορίου, αν και η τελική απάντηση ίσως χρειαστεί λίγες μέρες επιπλέον (δηλαδή γύρω στα μέσα Απριλίου) για να ανακοινωθεί από πλευράς Βρυξελλών.
Δεν είναι ακόμη απολύτως σαφές ποιους νέους δασμούς θα ανακοινώσει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ σήμερα, αλλά ένα είναι σίγουρο: Ο Αμερικανός πρόεδρος ενοχλείται που οι ευρωπαϊκές εταιρείες συνολικά πωλούν σημαντικά περισσότερα αγαθά στις ΗΠΑ από ό,τι οι αμερικανικές εταιρείες στην ΕΕ.
Και κάτι ακόμα: Οι δασμοί που θα ανακοινώσει σήμερα ο Τραμπ θα τεθούν σε «άμεση ισχύ», σύμφωνα με όσα δήλωσε χθες (1.4.25), η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων, της Wirtschaftswoche αλλά και νεότερες πληροφορίες του Bloomberg, τα βασικά ερωτήματα τα οποία τίθενται από την κατάσταση έχουν ως εξής:
Τι σχεδιάζει ο Τραμπ – Όλα τα σενάρια
Ο Τραμπ κάνει λόγο για αμοιβαίους δασμούς. Κατ’ αρχήν, αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα αυξήσουν τους δασμούς οπουδήποτε χρεώνουν επί του παρόντος λιγότερους από τους εμπορικούς τους εταίρους.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε επίσης ότι θα εξετάσει άλλους εμπορικούς φραγμούς, όπως αυστηρούς κανονισμούς εισαγωγών ή επιδοτήσεις. Στις Βρυξέλλες, αναμένονται τώρα τα χειρότερα, δηλαδή ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να επιβάλει γενικούς πρόσθετους δασμούς 20 ή και 25% σε όλες τις εισαγωγές από την Ευρώπη.
Οι στοχευμένοι δασμοί σε συγκεκριμένα προϊόντα δεν θα είχαν τόσο μεγάλο αντίκτυπο στη συνολική οικονομία. Οι εξαγωγές της ΕΕ φαρμακευτικών προϊόντων, ξύλου, χαλκού ή ημιαγωγών αναφέρθηκαν πρόσφατα ως πιθανοί στόχοι (πέραν των αυτοκινήτων).
Ο Τραμπ έχει επίσης προαναγγείλει δασμούς… 200% στις εισαγωγές οινοπνευματωδών ποτών από την ΕΕ.
Λέγεται, σύμφωνα με το Bloomberg, ότι εξετάζονται διάφορες προτάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός κλιμακωτού δασμολογικού συστήματος με ένα σύνολο ενιαίων συντελεστών για τις χώρες, καθώς και ενός πιο προσαρμοσμένου αμοιβαίου σχεδίου. Σύμφωνα με την πρώτη επιλογή, οι χώρες θα δουν τα εμπορεύματά τους να αντιμετωπίζουν δασμούς είτε με συντελεστή 10% είτε με 20%, ανάλογα με τους δασμολογικούς και μη δασμολογικούς φραγμούς τους στα αμερικανικά εμπορεύματα.
Η Wall Street Journal ανέφερε ότι οι σύμβουλοι του Τραμπ μελετούσαν μια πιο στοχευμένη επιλογή, ενώ το Fox News ανέφερε χθες ότι ο Τραμπ εξακολουθεί επίσης να εξετάζει έναν ενιαίο παγκόσμιο δασμό 20%.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ είπε χθες (1.4.25) στους βουλευτές ότι οι δασμοί θα είναι ένα ανώτατο όριο – που θα αντικατοπτρίζει τα υψηλότερα επίπεδα στα οποία θα φτάσουν, με τις χώρες να μπορούν στη συνέχεια να λάβουν μέτρα για να μειώσουν τους συντελεστές, δήλωσε στο CNBC ο εκπρόσωπος Κέβιν Χερν, ένας Ρεπουμπλικάνος από την Οκλαχόμα.
Νωρίτερα την χθες, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Καρολάιν Λέβιτ δήλωσε ότι οι δασμοί θα τεθούν άμεσα σε ισχύ, αλλά ότι ο Τραμπ είναι ανοιχτός σε επακόλουθες διαπραγματεύσεις.
«Σίγουρα, ο πρόεδρος είναι πάντα έτοιμος να δεχτεί ένα τηλεφώνημα, πάντα έτοιμος για μια καλή διαπραγμάτευση», δήλωσε η ίδια.
Σε ένα λιγότερο τρομερό σενάριο, ο Τραμπ θα μπορούσε γρήγορα να πειστεί να αναστείλει ξανά προσωρινά τους δασμούς – και στη συνέχεια να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις.
Στο χειρότερο σενάριο, θα ακολουθούσε ένας μακρύς εμπορικός πόλεμος – με σοβαρές συνέπειες για την οικονομία. Ακόμη και στην περίπτωση των διαπραγματεύσεων, όμως, δεν αναμένεται να είναι όλα όπως πριν στο τέλος.
Στο πλαίσιο της προσέγγισης δύο «ταχυτήτων», οι υψηλότεροι δασμοί θα επιβάλλονται στις χώρες που θεωρούνται οι μεγαλύτεροι παραβάτες, τόσο όσον αφορά τους πραγματικούς δασμούς όσο και τα εύκολα μετρήσιμα μη δασμολογικά μέτρα που λειτουργούν αποτρεπτικά για τις εισαγωγές των ΗΠΑ. Ο Λευκός Οίκος του Τραμπ διαμαρτυρήθηκε αυτή την εβδομάδα για τις εμπορικές πρακτικές της ΕΕ, της Ιαπωνίας, της Ινδίας και του Καναδά, για παράδειγμα.
Μια άλλη προσέγγιση θα έβλεπε τις ΗΠΑ να εφαρμόζουν «εξατομικευμένους» αμοιβαίους συντελεστές, προσαρμοσμένους στις χώρες με βάση τις υφιστάμενους δασμούς και τα μη δασμολογικά εμπόδια. Αυτή η προσέγγιση είχε δηλωθεί δημοσίως επί εβδομάδες, αλλά ορισμένες πρόσφατες διαβουλεύσεις υποδηλώνουν ότι δεν αποτελεί πλέον δυνατό σενάριο.
Έχει επίσης συζητηθεί η επιστροφή στην αρχική πρόταση του Τραμπ: ένας ενιαίος παγκόσμιος δασμός, ο οποίος θα εφαρμοζόταν ομοιόμορφα σε τρισεκατομμύρια εισαγωγές. Και η Wall Street Journal ανέφερε ότι ο Τραμπ εξετάζει ένα πιο στοχευμένο σχέδιο που θα εφάρμοζε δασμούς κάτω του 20% σε ένα στενότερο τμήμα χωρών. Ο Τραμπ θέλει να αυξήσει τα έσοδα από τους δασμούς κατά 700 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, δήλωσε την Κυριακή ένας από τους πιο σκληροπυρηνικούς εμπορικούς συμβούλους του, ο Πίτερ Ναβάρο.
Ο Τραμπ θέλει να αυξήσει τα έσοδα από τους δασμούς κατά 700 δισ. δολάρια ετησίως, δήλωσε την Κυριακή ένας από τους πιο σκληροπυρηνικούς εμπορικούς συμβούλους του, ο Πίτερ Ναβάρο.
Πώς θα αντιδράσει η ΕΕ;
Εάν οι ΗΠΑ δεν έρθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η Επιτροπή της ΕΕ σκοπεύει να απαντήσει. Εκπρόσωπος των Βρυξελλών έχει πει ότι προετοιμάζονται αντίμετρα με «μέγιστο αντίκτυπο».
Προκειμένου να καταστήσει πιο δύσκολο για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να κάνει συγκεκριμένους υπολογισμούς, η ΕΕ παραμένει σιωπηλή επί του θέματος.
Έχει ήδη ανακοινωθεί ότι οι ειδικοί δασμοί που έχουν ανασταλεί σε προϊόντα των ΗΠΑ, όπως τζιν, ουίσκι μπέρμπον, μοτοσυκλέτες και φυστικοβούτυρο, θα επανεισαχθούν στα μέσα Απριλίου – ως απάντηση στους ειδικούς δασμούς των ΗΠΑ στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου που ισχύουν ήδη.
Πρόσθετα μέτρα είναι πιθανό να επηρεάσουν πολλά άλλα προϊόντα των ΗΠΑ.
Η Επιτροπή της ΕΕ υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ πωλούν περισσότερες υπηρεσίες στην ΕΕ από ό,τι το αντίστροφο.
Ο κύριος λόγος είναι οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας. Εάν ληφθούν υπόψη τόσο τα αγαθά όσο και οι υπηρεσίες, υπάρχει μόνο ένα μικρό πλεόνασμα 48 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με την Επιτροπή.
Αυτό αντιστοιχεί στο 3% του συνολικού εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ. Ήδη υπάρχουν εκκλήσεις από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για απειλές δράσης κατά αμερικανικών εταιρειών όπως η Πλατφόρμα Χ (twitter, νυν X), η οποία ανήκει στον Έλον Μασκ, την Google, την Amazon και το Netflix.
Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Bernd Lange (SPD), θεωρεί δυνατή την επιβολή φόρων στις ψηφιακές υπηρεσίες.
Σύμφωνα με το γερμανικό οικονομικό περιοδικό Wirtschaftswoche, η Κομισιόν έχει συντάξει μία λίστα 99 σελίδων για να απαντήσει στην «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Τραμπ. Απαριθμεί σχεδόν 2.000 αγαθά από τις ΗΠΑ που θα μπορούσαν να υπόκεινται σε δασμούς όταν εισάγονται στην Ευρώπη στο μέλλον. Σε αυτά περιλαμβάνεται ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, από πλυντήρια ρούχων και ψυγεία μέχρι εκχιονιστικά μηχανήματα και σκάφη. Τα γεωργικά προϊόντα των ΗΠΑ βρίσκονται ιδιαίτερα στο στόχαστρο της Κομισιόν: Βόειο κρέας, πουλερικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, ζάχαρη, λαχανικά ή αμύγδαλα. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκοί αντι – δασμοί θα επηρεάσουν επίσης τα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα, όπως τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, τα δερμάτινα είδη, τις οικιακές συσκευές, τα εργαλεία, τα πλαστικά και τα προϊόντα ξύλου, εάν τεθούν σε ισχύ. Η προβλεπόμενη προσαύξηση στα τελωνειακά σύνορα της ΕΕ θα ανέρχεται στο 25% σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες.
Τα αμερικανικά smartphones και οι συσκευές πληροφορικής θα μπορούσαν επίσης να συμπεριληφθούν, λέει ο Lange. Αυτό θα ήταν τότε «το επόμενο στάδιο κλιμάκωσης ή το μεθεπόμενο». Κάτι παρόμοιο είναι επίσης πιθανό για υπηρεσίες από μεγάλες αμερικανικές εταιρείες όπως η Apple ή η PayPal.
Ωστόσο, άλλα μέτρα που περιλαμβάνονται στον στη λίστα των αντι-δασμών, θα είχαν ταχύτερα αποτελέσματα από τη θέσπιση ενός τέτοιου ψηφιακού φόρου σε ολόκληρη την ΕΕ. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να ανασταλούν οι πατέντες ή να περιοριστεί η συμμετοχή αμερικανικών εταιρειών σε δημόσιες συμβάσεις ή ερευνητικά έργα.
Τι θα μπορούσε να προσφέρει η ΕΕ στις ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις;
Εκτός από τις μειώσεις των δασμών σε αγαθά όπως τα αμερικανικά αυτοκίνητα, οι νέες συμφωνίες θεωρούνται μια επιλογή.
Σύμφωνα με την Επιτροπή της ΕΕ, η ΕΕ και ο Τραμπ θα μπορούσαν να συνάψουν μια νέα συμφωνία για την επέκταση των αμερικανικών εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Θα ήταν επίσης δυνατή η εισαγωγή περισσότερης στρατιωτικής τεχνολογίας και γεωργικών προϊόντων από τις ΗΠΑ.
Τι σημαίνει αυτό για τη γερμανική οικονομία;
Οι ΗΠΑ είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας, πριν από την Κίνα και την Ολλανδία. Το 2024, οι γερμανικές εταιρείες παρέδωσαν αγαθά αξίας 161,4 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ, ποσοστό δέκα τοις εκατό του συνόλου των εξαγωγών. Αντίθετα, το 2024 εισήχθησαν από την Αμερική στη Γερμανία αγαθά αξίας 91,4 δισ. ευρώ.
Οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλα βάρη λόγω των ειδικών δασμών 25% που έχουν ήδη ανακοινωθεί. Οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ είναι επίσης επικίνδυνοι για τη φαρμακοβιομηχανία. Σχεδόν το ένα τέταρτο των γερμανικών εξαγωγών φαρμακευτικών προϊόντων πήγε στις ΗΠΑ το 2023. Σε ποσοστιαία βάση, αυτό είναι ακόμη περισσότερο από ό,τι στη μηχανολογία (13%) και στη χημική βιομηχανία (7,2%).
