Shutdown: Πόσο θα κοστίσει στις ΗΠΑ το «λουκέτο» στο Δημόσιο – Ο κίνδυνος για τις αγορές

Εκατοντάδες χιλιάδες ομοσπονδιακοί υπάλληλοι στις ΗΠΑ μπαίνουν από σήμερα, Τετάρτη (10.01.25) σε διαθεσιμότητα, ενώ άλλοι που θεωρούνται απαραίτητοι,θα πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται αμισθί, καθώς Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν στο πόσοι Αμερικάνοι θα δικαιούνται υγειονομική περίθαλψη και κανείς δεν ξέρει ποιο θα είναι το επόμενο βήμα, αφότου το Δημόσιο τέθηκε υπό καθεστώς shutdown. 

Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, περίπου 750.000 ομοσπονδιακοί υπάλληλοι – οι οποίοι κερδίζουν συνολικά περίπου 400 εκατ. δολάρια την ημέρα – ενδέχεται να τεθούν σε άδεια άνευ αποδοχών, αν και ο αριθμός αυτός ενδέχεται να αλλάξει προς τα πάνω, εάν η διακοπή λειτουργίας παραταθεί.

Οι Αμερικανοί θα αισθανθούν επίσης τις επιπτώσεις του κλεισίματος με διάφορους τρόπους.

Η υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας (FAA) είχε προειδοποιήσει πως περισσότεροι από 11.000 υπάλληλοι – περίπου το 1/4 του προσωπικού της – θα τεθούν σε προσωρινή, υποχρεωτική άδεια, ενώ ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και άλλοι αξιωματούχοι ασφαλείας θα υποχρεωθούν να εργάζονται αμισθί μέχρι να λήξει το shutdown.

Ωστόσο οι δημοσιονομικές προεκτάσεις ενός «λουκέτου» στο αμερικανικό Δημόσιο φτάνουν πολύ πιο μακρυά από ορισμένους μισθούς.

Στην πραγματικότητα σημαίνει «πάγωμα» αδειοδοτήσεων, εγκρίσεων και κρατικών δανείων.

Στο παρελθόν, για παράδειγμα το 2013, εταιρείες – κολοσσοί, όπως η Lockheed Martin, υποχρεώθηκαν να θέσουν χιλιάδες εργαζόμενους σε αργία, ενώ μικρές επιχειρήσεις «κούρεψαν» προσωπικό και δραστηριότητες, επειδή δεν πληρώνονταν οι κρατικές συμβάσεις.

Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα μεγάλος για την αμυντική βιομηχανία, τις ενεργειακές άδειες εξόρυξης και τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, που χρειάζονται πιστοποιήσεις για εξαγωγές.

Παράλληλα, η ιστορία έχει δείξει ότι τα shutdowns επιβραδύνουν προσωρινά την ανάπτυξη.

Το 2013, η 16ήμερη διακοπή κόστισε έως και 0,6% στο ΑΕΠ του τριμήνου, ενώ το 2019 η επίπτωση έφτασε το 0,4%. Αν και μεγάλο μέρος της χαμένης δραστηριότητας ανακάμπτει μετά το άνοιγμα, αυτή τη φορά η απειλή απολύσεων θα μπορούσε να αφήσει βαθύτερα τραύματα στην κατανάλωση.

Ο ταξιδιωτικός κλάδος προειδοποιεί για ζημιές άνω του 1 δισ. δολαρίων την εβδομάδα. Οι υπάλληλοι ασφαλείας στα αεροδρόμια (TSA) και οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας θα δουλεύουν απλήρωτοι, αυξάνοντας τον κίνδυνο καθυστερήσεων και ακυρώσεων, όπως είχε συμβεί το 2019.

Επιπλέον, τα 433 εθνικά πάρκα των ΗΠΑ θα κλείσουν για το κοινό. Οι τοπικές κοινότητες γύρω από αυτά υπολογίζεται ότι μπορεί να χάνουν έως και 77 εκατ. δολάρια ημερησίως, με χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις σε καθεστώς ασφυξίας.

Το βασικό σημείο δαφωνίας που οδήγησε στο shutdown

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ βρίσκεται σε κατάσταση shutdown, καθώς οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών για την συμφωνία πάνω σε ένα βραχυπρόθεσμο σχέδιο δαπανών «ναυάγησαν».

Συγκεκριμένα, η Γερουσία δεν κατάφερε να εγκρίνει νομοσχέδιο για τις κυβερνητικές δαπάνες.

Βασικό σημείο διαφωνίας είναι η υγειονομική ασφάλιση. Οι Δημοκρατικοί επιμένουν πως η συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει επέκταση των ενισχυμένων επιδοτήσεων για το Affordable Care Act, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι πιέζουν για προσωρινή παράταση χρηματοδότησης επτά εβδομάδων.

Αξίζει να σημειωθεί πως εάν αυτές οι φορολογικές ελαφρύνσεις λήξουν, το κόστος της ασφάλισης υγείας θα αυξηθεί δραματικά για πολλούς από τους 24 εκατομμύρια Αμερικανούς που έχουν κάλυψη μέσω του ACA, σύμφωνα με το μη κομματικό Kaiser Family Foundation.

Ο αντίκτυπος θα είναι πιο έντονος στις πολιτείες που ελέγχονται από τους Ρεπουμπλικάνους και που δεν έχουν επεκτείνει το πρόγραμμα υγείας Medicaid για τους φτωχούς.

Με τα νέα δεδομένα, περίπου επτά εκατομμύρια Αμερικανούς θα έχουν ασφάλιση υγείας έως το 2035, αλλά θα αυξήσουν επίσης τις δαπάνες της κυβέρνησης για την υγειονομική περίθαλψη κατά 662 δισ. δολάρια σε διάστημα 10 ετών.

Ο κίνδυνος για τις αγορές

Η ιστορία έχει δείξει πως η χρηματιστηριακή αγορά ενδέχεται να παραμείνει συγκρατημένη, ωστόσο αυτή τη φορά ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, δεδομένων των πολλών οικονομικών παραγόντων που διαδραματίζουν ρόλο.

Οι επενδυτές εξακολουθούν να ανησυχούν για την επιβράδυνση της αγοράς εργασίας και τους κινδύνους πληθωρισμού, καθώς και για τις ιστορικά υψηλές αποτιμήσεις των μετοχών και τα επίπεδα συγκέντρωσης της αγοράς.

Η πρώτη αντίδραση ήταν να υποχωρήσουν τα μετοχικά futures νωρίς την Τετάρτη, καθώς οι επενδυτές αξιολόγησαν τις επιπτώσεις της διακοπής λειτουργίας της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ένα shutdown μπορεί επίσης να επιβραδύνει τις διαδικασίες για αρχικές δημόσιες εγγραφές (IPOs), καθώς η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αναμένεται να αναστείλει εργασίες.

Αβεβαιότητα δημιουργείται και για τα προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας (SNAP), που χρηματοδοτούνται προσωρινά μόνον για 30 ημέρες μετά την έναρξη ενός λουκέτου.

Tι συνέβη την προηγούμενη φορά

Η τελευταία διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης διήρκεσε από τον Δεκέμβριο του 2018 έως τον Ιανουάριο του 2019, όταν έληξε η χρηματοδότηση του Κογκρέσου για εννέα υπουργεία με περίπου 800.000 υπαλλήλους.

Η μερική διακοπή λειτουργίας διάρκειας πέντε εβδομάδων κόστισε στην οικονομία 11 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO).

Επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα ανέφεραν επιβράδυνση της δραστηριότητάς τους και ορισμένες δήλωσαν ότι αναγκάστηκαν να απολύσουν υπαλλήλους.

Από το 1980, έχουν σημειωθεί 14 διακοπές λειτουργίας, οι περισσότερες από τις οποίες διήρκεσαν μόλις λίγες ημέρες.