Εξαιρετικά ανησυχητικά είναι τα ευρήματα νέας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, σύμφωνα με την οποία οι αυξημένες θερμοκρασίες και τα πλημμυρικά φαινόμενα έχουν προκαλέσει ραγδαία αύξηση των μυκοτοξίνων.
Οι μυκοτοξίνες είναι ιδιαίτερα τοξικές ουσίες που παράγονται από συγκεκριμένους μύκητες και ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία. Οι τοξίνες μπορούν να διαταράξουν το ορμονικό σύστημα του ανθρώπου, να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, να προκαλέσουν βλάβες στο ήπαρ και τα νεφρά.
Ευάλωτα τα μικρά παιδιά και τα βρέφη
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ορισμένες ομάδες μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο από την έκθεση σε μυκοτοξίνες. Τα μικρά παιδιά (1-3 ετών) και τα βρέφη (κάτω των 12 μηνών) είναι ιδιαίτερα ευάλωτα λόγω της υψηλότερης πρόσληψης τροφής σε σχέση με το σωματικό βάρος τους, όπως και οι έγκυες γυναίκες και οι εργαζόμενοι στον τομέα της γεωργίας, των τροφίμων και των ζωοτροφών.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης χημικών ουσιών στον άνθρωπο (HBM4EU) το 14% του ενήλικου πληθυσμού στην Ευρώπη είναι εκτεθειμένο σε μια τοξίνη που λέγεται μυκοτοξίνη δεοξυνιβαλενόλη (DON) σε επίπεδα που θεωρούνται επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία. Η συγκεκριμένη μυκοτοξίνη βρίσκεται συχνά σε φυσιολογικά επίπεδα στο σιτάρι, τον αραβόσιτο και το κριθάρι σε εύκρατες περιοχές.
Δημητριακά και ζυμαρικά περιέχουν τις τοξίνες
Οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτές τις τοξίνες τρώγοντας μολυσμένα τρόφιμα (ιδίως δημητριακά και προϊόντα που τα περιέχουν, όπως ψωμί ή ζυμαρικά). Το πλύσιμο και το μαγείρεμα αυτών των τροφίμων δεν απομακρύνει απαραίτητα τις μυκοτοξίνες. Αυτό αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα δεδομένου ότι ορισμένοι από τους μύκητες που παράγουν μυκοτοξίνες δεν είναι ορατοί ή ανιχνεύσιμοι από την οσμή ή τη γεύση.
Μπορεί επίσης να εκτεθούν στις τοξίνες αυτές μέσω του πόσιμου νερού που μολύνεται από γεωργικές απορροές.
Ποιες οι επιπτώσεις στο κλίμα
Οι αυξημένες βροχοπτώσεις, οι πλημμύρες και η διάβρωση του εδάφους μπορούν επίσης να μεταφέρουν αυτές τις τοξίνες από το έδαφος στα ποτάμια και τα υπόγεια ύδατα.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι έντονες βροχοπτώσεις ή η παρατεταμένη ξηρασία, αυξάνουν το στρες στο οποίο εκτίθενται τα φυτά, καθιστώντας τα δημητριακά -ιδίως τον αραβόσιτο- πιο ευάλωτα σε μυκητολογικές μολύνσεις και μόλυνση από μυκοτοξίνες.
Την ίδια ώρα, όμως, η αυξημένη μόλυνση των καλλιεργειών μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερες αποδόσεις, με συνακόλουθες οικονομικές απώλειες.
Ταυτόχρονα, ο αυξανόμενος κίνδυνος μυκητιασικών λοιμώξεων μπορεί να προκαλέσει αυξημένη χρήση μυκητοκτόνων από τους γεωργούς. Αυτό μπορεί, μακροπρόθεσμα, να οδηγήσει σε υψηλότερους κινδύνους ανάπτυξης ανθεκτικότητας στα αντιμυκητιασικά φάρμακα.
