Αυξήσεις τιμών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ φέρνουν οι δασμοί Τραμπ στον χάλυβα και το αλουμίνιο από τον Καναδά

Αυξήσεις στις τιμές των αυτοκινήτων και υλικών που χρησιμοποιούνται στην οικοδομή αναμένεται να φέρει η αύξηση των δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από τον Κάναδα (25% τελικά και όχι 50%), η οποία ισχύει από σήμερα βάσει της απόφασης  του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η εμπορική αναμόρφωση του Τραμπ -μαζί με τα αντίποινα από άλλες χώρες- προκάλεσε σημαντική μεταβλητότητα στην αγορά με σημαντικούς δείκτες όπως ο Nasdaq 100 και ο S&P 500 να σημειώνουν αξιοσημείωτη πτώση. Η κλιμακούμενη εμπορική σύγκρουση έχει, επίσης, αυξήσει τους φόβους για παρατεταμένη οικονομική ύφεση, σύμφωνα με το Bloomberg.

Η τελευταία αυτή κίνηση έρχεται μετά την επιβολή γενικών δασμών 25% σε προϊόντα από τον Καναδά και το Μεξικό στις 4 Μαρτίου, αν και έδωσε προσωρινές εξαιρέσεις για σημαντικό αριθμό προϊόντων. Διπλασίασε επίσης τους δασμούς σε αγαθά από την Κίνα στο 20%.

Το τελευταίο σχέδιο αναθεωρεί ένα καθεστώς δασμών που θεσπίστηκε κατά την πρώτη διακυβέρνηση του προέδρου, όταν οι εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου τέθηκαν στο στόχαστρο μετά από χρόνια παραπόνων από αμερικανικές εταιρείες και εργατικά συνδικάτα για τον ανταγωνισμό στο εξωτερικό.

Οι συνέπειες των δασμών σε ΗΠΑ, Καναδά και ΕΕ

Σύμφωνα με προσομοιώσεις, οι δασμοί των ΗΠΑ στον χάλυβα και το αλουμίνιο θα σημαίνουν βραχυπρόθεσμη μείωση του πραγματικού ΑΕΠ για την οικονομία της ΕΕ κατά μόλις 0,02%. Αυτή η μικρή επίδραση προκύπτει επειδή τα προϊόντα που επηρεάζονται αντιπροσωπεύουν μόνο το 5% περίπου των συνολικών εξαγωγών της ΕΕ και μόνο ένα μικρό μέρος αυτών εξάγονται στις ΗΠΑ.

Η οικονομική ζημιά που πιθανόν να προκαλέσουν οι ΗΠΑ στον εαυτό τους είναι αρκετά σημαντική. Οι τιμές αναμένεται να αυξηθούν κατά 0,41%, ωθώντας τον πληθωρισμό. Οι εξαγωγές αναμένεται να μειωθούν κατά 1,37%. Ο εισαγόμενος χάλυβας και το αλουμίνιο γίνονται σημαντικά πιο ακριβοί, αυξάνοντας έτσι το κόστος παραγωγής πολλών αμερικανικών βιομηχανιών – οι αμερικανικοί παραγωγοί χάλυβα και αλουμινίου είναι πιθανό να μετακυλίσουν αυτή την αύξηση τιμών στους εγχώριους πελάτες τους, ενώ η ανταγωνιστικότητά τους στο εξωτερικό μειώνεται.

Ο Καναδάς και το Μεξικό, που πρόσφατα εξαιρέθηκαν από τους δασμούς ανά χώρα, πλήττονται και πάλι σοβαρά. Για τον Καναδά, οι υπολογισμοί δείχνουν μείωση του πραγματικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κατά 0,39 τοις εκατό και για το Μεξικό κατά 0,19 τοις εκατό. Μεγάλο μέρος των εξαγωγών χάλυβα και αλουμινίου από τον Καναδά και το Μεξικό πηγαίνουν απευθείας στην αγορά των ΗΠΑ, καθιστώντας αυτές τις χώρες ιδιαίτερα ευάλωτες στους νέους δασμούς.

«Αυτοί οι δασμοί μπορεί να εμφανίζονται συμβολικά ως μέτρα προστατευτισμού στο πνεύμα της Αμερικής Πρώτα, αλλά τελικά βλάπτουν τα οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ», εξηγεί ο Τζούλιαν Χινς, Διευθυντής Ερευνών για την Εμπορική Πολιτική στο Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία. «Ακόμη και αν ο άμεσος αντίκτυπος της δασμολογικής πολιτικής του Τραμπ στην ΕΕ δεν είναι σημαντικός, σηματοδοτεί τη δυνατότητα για περαιτέρω προστατευτικά μέτρα. Η ΕΕ πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση και να προετοιμαστεί για μια πιθανή κλιμάκωση», είπε ο Hinz «Στρατηγική προτεραιότητα για την Ευρώπη πρέπει να είναι η διαφοροποίηση του εμπορίου και η ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας».

Για να υποστηρίξει τη συνεχιζόμενη ανάλυση των παγκόσμιων εμπορικών πολιτικών, το Ινστιτούτο του Κιέλου κυκλοφόρησε το Kiel Trade and Tariffs Monitor. Η πλατφόρμα παρέχει ενημερωμένες πληροφορίες και δομημένα σύνολα δεδομένων σχετικά με πρόσφατες αλλαγές τιμολογίων, διευκολύνοντας ενημερωμένες συζητήσεις και έρευνες για την εμπορική πολιτική.

Ποιοι είναι οι νέοι δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ;

Τα μέτρα του Τραμπ επεκτείνουν ένα υφιστάμενο καθεστώς δασμών για τα μέταλλα. Οι δασμοί για τις εισαγωγές χάλυβα από τις ΗΠΑ είχαν ήδη καθοριστεί στο 25%, αλλά οι προηγούμενες εξαιρέσεις που απολάμβαναν ορισμένες χώρες έχουν πλέον ανακληθεί. Όσον αφορά τις εισαγωγές αλουμινίου, ο προηγούμενος δασμός του 10% αυξήθηκε σε 25%.

Εκτός από τα μέταλλα στην επεξεργασμένη τους μορφή, οι δασμοί καλύπτουν πλέον και μια σειρά προϊόντων που κατασκευάζονται με τη χρήση χάλυβα και αλουμινίου, τα οποία είναι απαραίτητα για την κατασκευή αυτοκινήτων και την οικοδομή. Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι δασμοί θα μπορούσαν να έχουν εκτεταμένες επιπτώσεις στις τιμές των αμερικανών καταναλωτών.

Γιατί χάλυβας και αλουμίνιο;

Κατά τη διάρκεια της πρώτης επιτυχημένης προεδρικής εκστρατείας του Τραμπ πριν από μια δεκαετία, καταφέρθηκε εναντίον της παρακμής των αμερικανικών πόλεων χάλυβα και των κόμβων αλουμινίου μετά από δεκαετίες πτώσης της παραγωγής και συρρίκνωσης της απασχόλησης εν μέσω της ανόδου της Κίνας ως παγκόσμιας μεταποιητικής υπερδύναμης.

Το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ επέβαλε τους προηγούμενους δασμούς χάλυβα και αλουμινίου με στόχο να ενισχύσει την αμερικανική παραγωγή καθιστώντας το ξένο υλικό πιο ακριβό για τους Αμερικανούς αγοραστές. Αρκετοί μεγάλοι προμηθευτές, όπως ο Καναδάς, το Μεξικό και η Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαιρέθηκαν τελικά, ωστόσο. Σήμερα, οι αμερικανικές βιομηχανίες λένε ότι εξακολουθούν να αγωνίζονται να ανταγωνιστούν τις εισαγωγές.

Γενικότερα, οι εμπορικές τριβές στους παγκόσμιους τομείς του χάλυβα και του αλουμινίου έχουν αυξηθεί το τελευταίο έτος, καθώς περισσότερα προϊόντα από την Κίνα κατακλύζουν την αγορά. Αυτό προκάλεσε εμπορικά μέτρα κατά των κινεζικών εισαγωγών από πολλά μέρη όπως το Βιετνάμ, η Ινδία και η ΕΕ.

Ποιες χώρες θα μπορούσαν να επηρεαστούν περισσότερο από τους δασμούς στα μέταλλα;

Οι καθαρές εισαγωγές των ΗΠΑ αποτελούν περισσότερα από τα τέσσερα πέμπτα των αναγκών της χώρας σε αλουμίνιο και περίπου το 17% των αναγκών της σε χάλυβα, σύμφωνα με στοιχεία της Morgan Stanley.

Ο Καναδάς θα μπορούσε να σηκώσει το βάρος των δασμών, καθώς είναι ο κορυφαίος προμηθευτής και των δύο μετάλλων στον νότιο γείτονά του. Αντιπροσωπεύει το 58% των εισαγωγών αλουμινίου των ΗΠΑ σε όγκο, ακολουθούμενος από το 6% από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το 4% από την Κίνα, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης. Για τον χάλυβα, ο Καναδάς είναι και πάλι ο μεγαλύτερος με 23%, ακολουθούμενος από τη Βραζιλία με 16%, το Μεξικό με 12% και στη συνέχεια η Νότια Κορέα με 10%.

Τι θα συμβεί στη συνέχεια;

Το ιστορικό του Τραμπ στο αξίωμά του -στην πρώτη του θητεία και μέχρι στιγμής στη δεύτερη- δείχνει ότι υπάρχει περιθώριο για διαπραγμάτευση. Αρκετά εξαγωγικά έθνη ή περιοχές κέρδισαν τελικά εξαιρέσεις από τους δασμούς μετάλλων που ξεκίνησαν στην πρώτη θητεία του Τραμπ, ενώ ορισμένες πετρελαϊκές εταιρείες κέρδισαν επίσης εξαιρέσεις με βάση την ανάγκη τους για ειδικά προϊόντα.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο Τραμπ έδωσε το μήνυμα ότι με αυτούς τους δασμούς χάλυβα και αλουμινίου δεν υπάρχει περιθώριο. Η Αυστραλία απέτυχε, την τελευταία στιγμή, να εξασφαλίσει εξαίρεση παρά την εκστρατεία πίεσης της κυβέρνησης, σε ένα πλήγμα στις σχέσεις μεταξύ των δύο μακροχρόνιων συμμάχων. Ο Τραμπ απείλησε μάλιστα να διπλασιάσει τους δασμούς κατά του Καναδά στο 50%, αλλά λίγες ώρες αργότερα υπαναχώρησε στο αρχικό σχέδιο.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι θέλει να επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές χαλκού και ότι η εφαρμογή τους θα πάρει λίγο περισσότερο χρόνο από ό,τι οι δασμοί στο αλουμίνιο και τον χάλυβα.

Θα επιτύχουν οι δασμοί τον σκοπό τους;

Όταν η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ παρουσίασε τους δασμούς στον χάλυβα και το αλουμίνιο, ο στόχος ήταν να γίνουν οι ΗΠΑ πιο αυτάρκεις σε αυτά τα μέταλλα. Αλλά το 2024, η παραγωγή της αμερικανικής βιομηχανίας χάλυβα ήταν κατά 1% χαμηλότερη από ό,τι ήταν το 2017, πριν από τον πρώτο γύρο των δασμών του Τραμπ, και η βιομηχανία αλουμινίου παρήγαγε σχεδόν 10% λιγότερο.

Η αύξηση του κόστους -ιδίως για την εργασία και την ενέργεια- υπήρξε σημαντικός παράγοντας για τη μακροπρόθεσμη πτώση αυτών των βιομηχανιών. Ο Καναδάς διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην προμήθεια αλουμινίου στις ΗΠΑ, επειδή τα εργοστάσιά του συχνά αντλούν φθηνή υδροηλεκτρική ενέργεια.

Γενικότερα, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η σαρωτική χρήση δασμών από τον Τραμπ ενέχει τον κίνδυνο να αυξήσει τα έξοδα των νοικοκυριών, όπως τα είδη παντοπωλείου και η βενζίνη – ενδεχομένως πυροδοτώντας τις ίδιες τις πληθωριστικές πιέσεις που ο πρόεδρος προεκλογικά ήθελε να καταπνίξει. Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης αντιτείνουν ότι οι εισφορές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης οικονομικής στρατηγικής -συμπεριλαμβανομένων των εκτεταμένων φορολογικών περικοπών και της διευρυμένης εγχώριας παραγωγής ενέργειας- που θα συμβάλει στη συνολική μείωση του κόστους.

Ωστόσο, η πρόσφατη πτώση της χρηματιστηριακής αγοράς υπογραμμίζει ήδη τις ανησυχίες για το ενδεχόμενο μιας «ύφεσης Τραμπ». Οι στρατηγικοί αναλυτές της Wall Street, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της JPMorgan Chase & Co. και της RBC Capital Markets, μετριάζουν τις ανοδικές τους εκκλήσεις για τη χρηματιστηριακή αγορά το 2025 λόγω των δασμών του Trump και της επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης.

Οι δασμοί του Τραμπ και τα αντίποινα από άλλους θα μειώσουν το μακροπρόθεσμο ΑΕΠ κατά 0,4%, έγραψαν οι οικονομολόγοι του Εργαστηρίου Προϋπολογισμού του Yale – «το ισοδύναμο του να είναι η οικονομία των ΗΠΑ μόνιμα μικρότερη κατά 80 -110 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως».