Ένα σπίτι στην Αντίπαρο υποψήφιο για ευρωπαϊκό βραβείο

Πριν από λίγες ημέρες, ανακοινώθηκαν τα υποψήφια κτήρια για τα ευρωπαϊκά βραβεία Mies van der Rohe, προς τιμήν του Γερμανοαμερικανού αρχιτέκτονα, και ανάμεσα στις υποψηφιότητες, υπάρχουν 4 ελληνικές κατασκευές. Μια στην Πάρο, μια στην Αντίπαρο, μια στη Βοιωτία και μία στην Πελοπόννησο. Το σπίτι στην Αντίπαρο είναι αυτό που θα σας παρουσιάσουμε εδώ, με την καθοδήγηση της υπεύθυνης αρχιτέκτονα, της κ. Σοφίας Τσιράκη και το αρχιτεκτονικό γραφείο που έχει μαζί με τον αρχιτέκτονα Τάσο Μπιρή , η οποία μας εξηγεί το πώς φτιάχτηκε αυτή η βίλα με την ονομασία «Προς Τον Ήλιο», πάνω σε βράχο, σε ένα απόμερο ακρωτήρι, με θέα σε Σίκινο, Σίφνο και Σέριφο.

Η κατοικία «μετεωρίζεται» πάνω από ένα βραχώδες απόκρημνο ακρωτήρι, εκτεθειμένο στους βόρειους ανέμους.

Ο τόπος

Η κατοικία «μετεωρίζεται» πάνω από ένα βραχώδες απόκρημνο ακρωτήρι, εκτεθειμένο στους βόρειους ανέμους, με θέα το νησί του Δεσποτικού με τα αρχαία ερείπια και το Αιγαίο πέλαγος, ενώ κοιτάζει την δύση του ηλίου και τα γύρω νησιά.

Ήταν ίσως φυσικό, ότι τα αρχαία ερείπια του Δεσποτικού, αλλά και το βραχώδες τοπίο που περιβάλλει το κτήριο, άσκησαν πολλαπλή επιρροή στους δημιουργούς του, που οδηγήθηκαν στην επιλογή να συνδέσουν το σπίτι με μια πρωτογενή ρίζα. Με αρχαιά πετρώματα στα πέριξ, η κεντρική ιδέα «λαξεύτηκε» πάνω στη φιλοσοφία του αρχαϊκού μοντέρνου. Μια αρχέγονη βίωση του κατοικείν που συνάντησε τις σύγχρονες ανάγκες.

Το αρχέγονο το εντοπίζουμε και στο υπόσκαφο τμήμα που μοιάζει σαν αρχαία κατακόμβη όπου έθαβαν οι βασιλικές οικογένειες τους νεκρούς τους.

«Η κεντρική ιδέα της πρότασης γεννήθηκε λοιπόν στην ουσία της εξαρχής πάνω στον ίδιο τον βραχώδη τόπο και την βίωση του από εμάς ως μελετητές του έργου, σχεδόν κατά τα πρώτα «σκαρφαλώματα» μας στην άγρια αδιαμόρφωτη πλαγιά.

Ο άξονας ανατολής-δύσης να συμπίπτει με την πρωταρχική υπαίθρια καθοδική-ανοδική κίνηση προς την είσοδο της κατοικίας.

Βασικό στοιχείο αυτής της ιδέας ήταν η φανταστική χάραξη ενός καθαρού «σταυρού» κάθετα τεμνόμενων αξόνων πάνω στην ειδική περιοχή της πλαγιάς όπου θα αναπτυσσόταν η σύνθεση. «Σταυρό» που είχαμε παρατηρήσει να σχηματίζει το σώμα των γλάρων με τα φτερά τους, κατά τις αιωρήσεις τους στο κενό πάνω από το ακρωτήρι. Επιπλέον στοιχείο για τον συγκεκριμένο καθορισμό της θέσης του «σταυρού» και των αξόνων του ήταν η σχέση της κατοικίας και της καθημερινής ζωής στους χώρους της με τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα», μας εξηγεί η κ. Τσιράκη.

Ακολουθώντας αυτόν τον καθορισμό, έπρεπε να εκτελεστεί το σχέδιο με δύο κατευθύνσεις: πρώτον, ο άξονας ανατολής-δύσης να συμπίπτει με την πρωταρχική υπαίθρια καθοδική-ανοδική κίνηση προς την είσοδο της κατοικίας, το πέλαγος και την δύση του ηλίου (κατεύθυνση που ήταν και -προσωπική- επιθυμία του ανθρώπου που θα μείνει στο σπίτ). Επιπλέον, ο άξονας αυτός έπρεπε να οδηγεί προς το εσωτερικό της σύνθεσης και να καταλήγει στον πρόβολο του δαπέδου της πισίνας με αναφορά την θέα.

Δεύτερον, ο άξονας βορρά-νότου (δηλαδή από την ακατοίκητη, απόκρημνη περιοχή του νησιού και τους δυνατούς ανέμους, προς τον προστατευμένο νότιο κόλπο και την θέα προς τα αρχαία ερείπια του Δεσποτικού) να αποτελεί την κύρια ισόγεια προστατευμένη μετάβαση από τον υπαίθριο, στον ημιυπαίθριο και κλειστό χώρο της κατοικίας.

Η κεντρική ιδέα ήταν να χαραχθεί ένας νοητός σταυρός και οι εσωτερικοί χώροι να συνδέονται από τα 4 σημεία του ορίζοντα.

Η σύνθεση

Αποτελείται από δυο επιμέρους χώρους, με τους παραπάνω άξονες να οργανώνουν την σχέση τους, κατά πλάτος και ύψος, ως εξής:

(α)Η γραμμική πτέρυγα: Έναν πέτρινο τεθλασμένο «καστρικό» σχηματισμό (λόγω της κλήσης της πλαγιάς) ως επιμέρους ιδιωτικό χώρο κατοίκησης των παιδιών μέσα στην κατοικία.

(β) Το κατακόρυφο πέτρινο πυργοειδές σχήμα: Ως περιέχον τους χώρους των υπνοδωματίων της οικογένειας και της κουζίνας.

Οι παραπάνω επιμέρους ενότητες «αγκαλιάζουν» τον κεντρικό κοινόχρηστο χώρο, δηλαδή το καθιστικό, που αποτελεί την «καρδιά» της σύνθεσης. Το καθιστικό είναι τοποθετημένο ώστε να ενέχει θέση αρχαϊκού αιθρίου, στεγασμένου μεν, με την ίδια σημειολογία δε.

Η στέγαση αυτή σχηματίζεται από μια πτυχωτή κεκλιμένη πλάκα. Έχει σημασία μάλιστα, ότι αυτή ακολουθεί εσωτερικά την φυσική κλίση της πλαγιάς και του προϋπάρχοντος βραχώδους εδάφους.

Το σπίτι φέρει ξύλινα υποστυλώματα, δοκούς, πλάκες, χτίστηκε με ξερολιθιά και η πέτρα είναι το συνδετικό στοιχείο του με το έδαφος, με τον τόπο.

Το φυσικό φως γεμίζει το σπίτι

«Στην ουσία πρόκειται λοιπόν εδώ για μια σύγχρονη εντόπια έκφανση της – κατά Kandinsky – μοντέρνας στοιχειακής σύνθεσης «γραμμών», «σημείων», «επίπεδων» και «στερεών», Αυτό το τελευταίο έντονα κατακόρυφο κυβιστικό στοιχείο της σύνθεσης αποτελεί και την κατάληξη της προς τον ουρανό», σημειώνει η κ. Τσιράκη.

Ως προς τον ξενώνα, έχουμε να κάνουμε με έναν κύβο «εκτός κανάβου» (στην αρχιτεκτονική αναφέρεται στο νοητό πλέγμα από τελείες ή ευθύγραμμα τμήματα το οποίο βρίσκεται σχεδιασμένο πάνω σε υλικό που προορίζεται για σχεδιασμό) που συναντά ο περιπατητής ανεβαίνοντας ή κατεβαίνοντας την πλαγιά.

Το σπίτι φέρει ξύλινα υποστυλώματα, δοκούς, πλάκες, χτίστηκε με ξερολιθιά και η πέτρα είναι το συνδετικό στοιχείο του με το έδαφος, με τον τόπο.

Παράθυρα, πόρτες, μεγάλες τζαμαρίες: όλα εδώ εξυπηρετούν τη φυσική ροή του φωτός.

«Η αντιστικτική σχέση μεταξύ των αδρών γήινων υλικών, των αιχμηρών σιδηρών διατομών και της χρήσης του ξύλου τονίζουν τα ανάλογα διφυή χαρακτηριστικά αυτού του κατοικήσιμου χώρου, ως «πρωτογενούς- αρχαϊκού» ταυτοχρόνως και «νεωτερικού-μοντέρνου», εξηγεί η κ. Τσιράκη.

Το φυσικό φως είναι πρωταγωνιστής. Οι οπές στην οροφή του επιτρέπουν να εισβάλει σε αφθονία στον χώρο και διαμορφώνει την ταυτότητά του ως ένα σπίτι στην Αντίπαρο, στις Κυκλάδες, στη Μεσόγειο.

TAGS :

αντίπαρος αρχιτεκτονική βραβείο σπιτι

x

Ακολουθήστε το Andro στο Facebook